De Maer- of Korendijk, een dijk van een monument
Met een treurdicht in de lokale krant werd in 1999
voor het eerst de zorgelijke toestand van de mid
deleeuwse Maer- of Korendijk in de publiciteit
gebracht. Na een lange periode van overleggen,
onderzoeken, informatie uitwisselen en beslissin
gen nemen, heeft in 2010 in opdracht van de ge
meente Castricum het herstel plaatsgevonden. Op
zaterdag 5 juni 2010 vond de feestelijke opening
plaats. Het traject naar het herstel is een onderdeel
van de dijkgeschiedenis geworden en mag daarom
niet in het jaarboek ontbreken.
Cultuurhistorie
De Maer- of Korendijk is voor de kern Castricum van
groot belang geweest als waterkering. De dijk ligt aan
de noordkant van de grenssloot die de scheiding vormt
tussen Castricum en Heemskerk. Aangenomen wordt
dat de aanleg in de tweede helft van de 12e eeuw heeft
plaatsgevonden. Maer is waarschijnlijk een verbaste
ring van maet of maat dat hooiland betekent. Behalve
een waterkering zal de dijk ook een verhoogde toe
gangsweg naar de drassige hooilanden zijn geweest.
Op een kaart uit 1680 staat Korendijk geschreven als
Cooredijck. Coore of Koren kan herleid worden tot
keur of schouw. Dit zou kunnen betekenen dat de staat
van onderhoud regelmatig werd gecontroleerd.
De Maer- of Korendijk verbindt de binnenduinrand
met de vroegere buurtschap Heemstede, een zandrug
in het binnendeltalandschap van het Oer-IJ. De dijk
beschermde de Castricumse weidegronden tegen het
opdringende water samen met de verdwenen Bogaards-
of Molendijk. Deze dijk liep vanaf Heemstede in noor
delijke richting en sloot aan op de hoge gronden van
Noordend. Bij sterke wind kon het water vanuit het
Wijkermeer, via de nu nog bestaande Dye, ver het voor
malige binnendeltagebied worden binnen gestuwd.
In de Maer- of Korendijk bevindt zich een dijklus, een dij-
komlegging die na een dijkdoorbraak is aangebracht. Het is
niet met zekerheid bekend wanneer die dijkdoorbraak heeft
plaatsgevonden. In zijn rapport 'Over de jaarlijkse aanwas
van organisch sediment in door dijkbreuk gevormde kolken'
(1948), beweert A. Reijne dat de Korendijk in 1643 is door
gebroken. Hij schrijft: Nadat de Sint-Aagtendijk omstreeks
het einde van de dertiende eeuw vanaf de hoge gronden
bij Beverwijk tot aan de strandwal van Akersloot als één
gesloten dijktracé tot stand was gekomen, degradeerden
de Castricumse dijken tot secundaire waterkeringen. De
Sint-Aagtendijk was niet altijd doorbraakbestendig, want
in 1643 stond het water toch weer tot aan de Castricumse
dijken en brak ook de Korendijk door. De oudst bekende
afbeelding van het doorbraakgat, ook wel 'wiel' genoemd,
komt voor op een anonieme kaart uit de eerste helft van de
17e eeuw. Uit een register van 1730 blijkt dat ten zuiden van
de dijk, ter hoogte van de doorbraak, percelen land namen
hebben als Dronkenkamp (Verdronkenkamp) en Krom-
weels (Kromwiel).
Heemskerl
Sint-Aagtendijk
De dijklus in de Maer- of Korendijk met de door vuilstort dichtgeraakte door-
braakplas.
42
Nadat de Sint-Aagtendijk omstreeks het einde van de 13e eeuw vanaf
Beverwijk tot aan de strandwal van Akersloot als één gesloten dijktracé
tot stand was gekomen, degradeerden de lokale dijken tot secundaire
waterkeringen.
