De opleiding, een halve dag per week, duurde 4 jaar.
Maar ik had al een jaar ervaring voor ik met de oplei
ding begon.
Eerst moest ik de letterkast leren kennen. Daar kreeg
ik twee of drie uurtjes de tijd voor. Na een week stond
ik net als een volleerd handzetter te werken. Ik leerde
handzetten door het maken van gebedenplaatjes voor
pastoor Goes. Klaas Boesenkool kon het linkshandige
schrift van de pastoor niet lezen.
We waren met z'n drieën, de oude Boesenkool, zijn
zoon Jan en ik. Later kwam er nog een drukker bij,
André Götz. Je leerde het hele vak, want je moest
zowel zetten als drukken.
eraf. Wij zaten 's morgens om 6 uur en 's avonds om
6 uur ging je er achter vandaan. Eerst woog ik 60 kilo
en toen werd ik 70 kilo. Ik vond het een verschrikking
dat werken met die computer. Je had geleerd goed te
letten op het afbreken van woorden, maar nu doet de
machine het en dan erger ik me vaak aan de fouten die
gemaakt worden. Al ben ik nu al 20 jaar weg, ik let er
nog op. Het stoort me echt. De Nederlandse taal moest
je beheersen.
Het grootste aantal collega's waarmee we in de Geel-
vinckstraat werkten, was een man of 12. Op de Breede-
weg maximaal 28. Ik heb 43 jaar bij Boesenkool gewerkt.
Eerst bij Klaas, toen bij Jan en tenslotte bij Ton Karels."
In het begin drukten we nog geen kranten, het was
zuiver particulier werk. Ook boekbinden heb ik bij
Boesenkool nog geleerd van meneer Haaske.
Toen ik er acht jaar werkte, kreeg ik het diploma voor
leermeester. Ik had een paar leerlingen gehad en van
de tien slaagden er acht. Van de grafische bond, wat
toen een machtige organisatie was, kwamen ze vra
gen hoe dat kon, want de drukkerij had officieel geen
leermeester. Toen hebben ze mij het diploma gegeven.
Eerst hebben we de krant nog een paar jaar met de
hand gezet. Met de zethaak in je hand pakte je letter
voor letter. Dat was toen we in 1949 het Nieuwsblad
overnamen van de toenmalige eigenaren.
Rond 1952 kregen we ook een lood-zetmachine. Joop
Kibbelaar die getrouwd was met Riet Boesenkool,
werkte daarmee. Joop had gaten in zijn knieën van
de warmte van de loodpot. Het lood in de machine
werd kokend heet. Je tikte de letter aan dan ontstond
de regel en dan kwam de loodpot er naar toe.
Op de Breedeweg heb ik ook nog met de hand gewerkt,
maar dat was zuiver het particuliere werk. De zetma
chines werden voor de krant gebruikt.
Dat fotografisch zetten vond ik een afgrijselijk iets.
Tegenwoordig is het 2 uur werken en dan een kwartier
Jan van der Schaaf
"Ik heb mijn eerste opleiding als drukker van Tinus Zijp
gehad. Toen ik een jaar of 14 was omstreeks 1955, nam
mijn vader me aan de hand mee naar Klaas Boesenkool.
Om te beginnen moest ik het ABC in letters opzoeken en
Tinus Zijp achter de computer. Tinus Zijp was het oude handzetten nog niet verleerd.
Jan van der Schaaf, die vanaf zijn schooltijd het liefst muziek maakte.
35
