aan de commanderij van St. Jan te Haarlem, prior van
die commanderij en tenslotte commandeur (1571-1574),
overleden in ballingschap te Amersfoort op 17 december
1574. Van hem zijn geschilderde portretten bekend op
een gedenkteken bij een graf in de vorm van een drieluik
en in de reeks van commandeursportretten van de Haar
lemse Jansheren.
Dit waren de gegevens die tot 1993 bekend waren. In
dat jaar publiceerde T. van Bueren haar grote werk: 'Tot
lof van Haarlem'. Daarin schetste zij de familiale achter
grond van Philips. Zoals uit het patroniem bij diens naam
al blijkt, droeg zijn vader de naam Hendrik. De moeder
heette Aag Gerritsdochter. Van Bueren introduceerde
ook Philips' broer Dirk en zijn zuster Engele, die was ge
huwd met Claas Gerritsz., rentmeester van het St. Jans
klooster waaraan zijn zwager Philips was verbonden.
Bovendien geeft zij de ouders van Hendrik, Engel van
Hogesteyn Janszoon en Elisabeth van Arkel. Zo tekent
zich een reeks van vier achtereenvolgende generaties af:
Jan, Engel, Hendrik en tenslotte Philips met zijn broer
Dirk en zijn zuster Engele. Uitgaande van gemiddelde
leeftijden voor de opeenvolging van generaties moet
deze reeks in ongeveer het midden van de 15e eeuw zijn
begonnen.
Een tweede persoon die in dit kader de aandacht verdient
is eveneens een priester: Heer Wouter van Hogesteyn,
dominicaan ofwel predikheer. Deze Wouter was op 29
mei 1507 te Utrecht tot priester gewijd. Hij staat, als
Jerusalemvaarder met drie medereizigers, (met wapen)
geportretteerd op een paneel dat de geboortegrot te
Bethlehem voorstelt. Dit paneel (Amsterdam, ca. 1520)
is vermoedelijk afkomstig uit de Jerusalemkapel bij de
Amsterdamse Olafkapel. Op de lijst van dit paneel, thans
in Museum Catharijneconvent te Utrecht, staan de na
men van de vier pelgrims naar Jeruzalem vermeld. Over
deze Wouter van Hogesteyn is niet meer bekend.
De spreiding van de familie Hogenstijn over Nederland
De naam Hogenstijn is een weinig voorkomende familie
naam in Nederland, met in totaal 73 naamdragers volgens
de enige in detail gepubliceerde volkstelling van 1947.
Van dit aantal woont het overgrote deel in Noord-Holland,
met name 65 naamgenoten. Hiervan is Castricum de ge
meente met verreweg de meeste naamdragers en wel 30
Hogenstijnen, gevolgd door Heiloo en Krommenie met
elk 8 en Beverwijk met 6.
Boven de genoemde 73 zijn er in totaal nog 24 personen
met in 1947 een geringe variatie in de schrijfwijze van
de naam en wel Hogenstein (2lx), Hogensteijn (2x) en
Hogestijn (lx).
Ook de naamsvariant met dubbel o (Hoogenstein) bestaat
en wel nagenoeg uitsluitend in Noord-Holland met in to
taal 46 naamdragers, waarvan er 19 in Heemstede en 18
in Amsterdam wonen. Ook hierbij komen in 1947 nog ge
ringe variaties in schrijfwijze voor: Hoogensteijn (12x),
Hoogensteyn (lx), Hoogesteyn (3x) en Hoogestijn (lx).
Van de naam Hohensteijn, die verwant is aan de Castricum-
se familie Hogenstijn, zijn er in Nederland 27 naamdragers,
waarvan er in totaal 21 in Zaandam en Koog aan de Zaan
wonen. Daarenboven zijn nog enkele variaties in schrijfwij
ze: Hohenstein (8x), Hohensteyn (3x) en Höhenstein (5x).
Een Duitse adellijke familie Hohenstein
De graven Von Hohnstein behoorden tot een Duitse adel
lijke familie in de Harz, die vanaf het midden van de 12e
eeuw in oorkonden voorkomt en verbonden is aan het
kasteel Hohnstein (Harz). De glorieperiode liep tot de 14e
eeuw, toen de bezittingen over meerdere takken werden op
gesplitst. Uiteindelijk ging het graafschap in de 17e eeuw
over op de familie Thun-Hohenstein.
Tussen 1816 en 1945 bestond in de provincie Thürin-
gen het plattelandsdistrict 'Grafschaft Hohenstein'; het
omvatte vier steden en 80 dorpen. Hohenstein komt in
Duitsland ook als plaatsnaam vijf keer voor; acht keer
wordt een gedeelte of wijk van een plaats zo genoemd.
Ook bestaan er meerdere burchten en kastelen van die
naam.
Van de verschillende families Hohenstein zijn er in de
loop der eeuwen een flink aantal familiewapens aan
getroffen. Uit het heraldisch standaardwerk van J.B.
Rietstap worden maar liefst 12 wapens 'Hohenstein' be
schreven en afgebeeld; zij zijn afkomstig uit de volgende
gebieden: Hessen, Pruissen, Rheinland, Thüringen, Wür-
temberg en de Elzas.
De Duitse kroonprins als Johannes Hoogenstein
De Duitse keizer Wilhelm II kreeg aan het einde van de
Eerste Wereldoorlog asiel in Nederland en ging wonen
op het kasteel in Doorn. Ook aan zijn zoon, kroonprins
Wilhelm (geboren Von Hohenzollern), werd asiel ver
leend. Deze troonopvolger woonde vijf jaar op het ei
land Wieringen. Daarna kreeg hij van de Duitse regering
toestemming om naar Duitsland terug te keren, op voor
waarde dat hij zijn aanspraken op de troon zou opgeven.
De Nederlandse regering wil daaraan meewerken, mits
zijn vertrek in het geheim gebeurde om de geallieerden
en met name de verbitterde Fransen niet te kwetsen.
Frankrijk zou tegen dit vertrek formeel kunnen gaan pro
testeren. De Nederlandse overheid heeft gezorgd voor
een paspoort dat op naam stond van Johannes Hoogen
stein. Zo is een van de vele titels die de kroonprins mocht
voeren 'Graf von Hohenstein' verbasterd tot de Neder
lands klinkende naam Hoogenstein.
Op 10 november 1923 om vier uur 's nachts stapte de
prins op de boot van het eiland Wieringen naar het vas
teland, waar twee auto's met chauffeur klaar stonden en
hem in het geheim naar de Duitse grens brachten.
De stamboom van onze familie Hogenstijn
In dit schema wordt de stamboom van de familie Ho
genstijn weergegeven. Onder de toegevoegde nummers
1 t/m 25 zijn de gezinnen verder uitgewerkt. Voor de
duidelijkheid zijn alleen de namen van de ouders van de
gezinnen opgenomen.
97
