<vtinkle®
1
'p - fzN S--. -c
Oude duinbeek op de Zanderij
-s' 'VC V->
Op 20 mei 2009 vond een archeologische ver
kenning plaats in een bouwput gelegen aan de
Duinenboschweg 28 te Castricum. Op de plaats
van een gesloopte woning werd nieuwbouw ge
pleegd. Onder de nieuw te bouwen woning was
een kelder gepland. Dit was aanleiding om hier
een bijna drie meter diepe bouwput te graven.
Deze situatie gaf ons een uniek kijkje op een
stukje geschiedenis van de Zanderij. Het profiel
van een duinbeek werd zichtbaar en getuigt van
overstuivingen van rond de tiende eeuw na Chr.
In het duingebied zijn er vele duinbeken geweest om op
natuurlijke wijze af te wateren naar het lagere gebied. Ook
zijn er de met de hand gegraven duinreken die dezelfde
functie hadden. Dat de duinen zeer nat geweest zijn, is
nog terug te vinden in toponiemen als Watervlak, Venne-
water, Vogelwater, Swaensdal, Waterstall en Mareveldt.
Een commissie schetste in 1798 het volgende beeld: "Alle
deeze vlakten zijn bedekt met eene meenigte van onder-
scheide grassen en planten, men vindt er zelfs t 'elkens
veel witte en ook roode klaver, zo dat wij van de meeste
kunnen zeggen, 't geen wij boven van de Meente op Texel
verklaarden, dat zij als ongebruikte Weilanden moeten ge
rekend worden. Veele Greppels zijn ook door de Natuur
gevormd, van welke de geenen die tusschen Noortdorp en
de Beverwijk liggen haare uitloozing hebben door beekjes
die na de binnenwateren vloeien. Indien dezelve slechts
verbreed of tot slooten werden gemaakt, om het water be
tere afleiding te bezorgen; en de gronden naar behooren
werden toegemaakt, zou hier eene aanzienlijke meenigte
van Runder Vee zelfs, kunnen geweid worden.
Hieruit blijkt dat het een zeer nat gebied geweest is, dat
heden ten dage door grondwaterwinning en beplanting in
vergelijking met vorige eeuwen een dorre boel is.
De toegenomen windactiviteit bracht vanaf de 11 e eeuw
grote massa's door de zee aangevoerd zand in beweging.
Het oude en tamelijk vlakke duinlandschap werd ver
stoven en er ontstond een hoge duinrand die zich steeds
verder naar het oosten verplaatste.
Uitlopers van de jonge duinen be
reikten ook de dorpen Castricum
en Bakkum. Pas in de 18e eeuw
werd de zandzee getemd door
helmaanplant en bosaanleg.
Door het afgraven van duinzand
in de 19e eeuw heeft een deel van
de duinrand in Castricum een heel
ander aanzien gekregen en is de
Zanderij ontstaan. Veel duinzand
is indertijd gebruikt voor de aanleg
van de spoorlijn tussen Alkmaar en
Amsterdam rond 1860. Er is in het
gebied twee tot acht meter hoog
duin weggeschept. Op deze afgra
ving zal ter plaatse tuinbouw zijn
bedreven. Een groot deel van de
Zanderij is ook heden ten dage nog
in gebruik als tuinbouwgrond, al
zijn er tegenwoordig ook bedrijven
en woningen te vinden.
H rf 'V-
De kaart uit 1850 laat zien dat het duin
gebied zich uitstrekte tot de huidige Mient.
Rechts is ter oriëntatie het tracé van de
geplande spoorlijn ingetekend. Met de pijl
wordt het gebied van de Zanderij aange
geven.
s«
