De oorlogsjaren
Al in 1939 krijgt het jeugdherbergwerk te maken met de
oorlogstoestand in Europa. Een bericht in 'De jeugdher
berg' meldt dat de in april geplande cursus voor jeugd-
herbergouders niet zal doorgaan, omdat een aantal jeugd
herbergen voor de legering van militairen is gevorderd.
Ook voor andere jeugdherbergen wordt dit verwacht. De
in 1939 afgelaste cursussen vinden nu van 8 tot 13 april
1940 plaats in Koningsbosch. Tijdens die bijeenkomst
ontstaat een gespannen sfeer vanwege de Duitse aanval op
Denemarken en Noorwegen. Een aantal deelnemers ver
laat de cursus vroegtijdig. Op 10 mei 1940 komt de oorlog
over Nederland. Het met zoveel zorg opgebouwde jeugd
herbergwerk wordt uiteindelijk onder nationaal socialisti
sche leiding gesteld. Op een bijeenkomst op 7 mei 1941
in Utrecht krijgen de jeugdherbergouders van de nieuwe
'leiding' te horen welke nieuwe wegen er zullen worden
gegaan. Jeugdherbergouders hoeven geen lid van de NSB
te worden en de huisregels worden niet veranderd. Alleen
de toegang voor Joden wordt verboden! Na afloop van de
bijeenkomst staat het voor enkele herbergouders vast dat
ze ermee stoppen. Zij verliezen hun baan, maar ook hun
woning, zonder enige garantie op financiële hulp. Ande
ren proberen het nog een poosje, maar verlaten dan ook
het werk of worden door de nieuwe leiding ontslagen. De
rest doet zijn best om het werk zoveel mogelijk door de
beroerde tijden heen te loodsen.
Koningsbosch 10 jaar
Ook voor Koningsbosch breken moeilijke tijden aan. In
de periode 1940-1941 wordt de jeugdherberg regelmatig
voor korte perioden gevorderd voor legering van Duitse
militairen. Ook moet enkele weekenden gastvrijheid
worden verleend aan jeugdgroepen van organisaties die
de Duitse ideologie uitdragen. Toch wordt in april 1942
door een honderdtal trekkers het 10-jarig bestaan van Ko
ningsbosch gevierd. Op de avond van paaszaterdag houdt
'vader' Reinders een lezing met lichtbeelden over Ken-
nemerland. Paaszondag maken de bezoekers 's morgens
een excursie door het Geversduin onder Castricum en de
middag wordt besteed aan sport en spel. 's Avonds wordt
door de trekkers een revue opgevoerd.
Het aantal jeugdherbergbezoekers loopt drastisch terug,
mede omdat het vooral voor jonge mensen steeds gevaar
lijker wordt om op pad te gaan. Bovendien hebben de
Duitsers, evenals vele andere jeugdherbergen, uiteindelijk
ook Koningsbosch gevorderd. Daarmee komt in 1942, het
jubileumjaar van Koningsbosch, ook een einde aan het
jeugdherbergouderschap van de familie Reinders, maar
daarmee zal Jan Reinders nog niet van het jeugdherberg
toneel verdwijnen.
van achterstallig onderhoud aan gebouwen en inventaris
financieel niet kunnen opbrengen. De NJHC, die voor de
oorlog uitsluitend een overkoepelend orgaan was en de
exploitatie van de meeste jeugdherbergen aan de plaatse
lijke stichtingen overliet, krijgt in 1945 als erfenis een ge
havend en verwaarloosd net van jeugdhergbergen. Van de
overgebleven 39 jeugdherbergen kunnen er in 1945 slechts
9 weer gasten ontvangen. De andere 30 zijn ingezet voor
de geallieerde militairen, evacués, terugkerende arbeiders
uit Duitsland enz. Het is in het eerste jaar improviseren en
dat zal nog enkele jaren zo blijven. De NJHC organiseert
werkkampen voor hen die bereid zijn om hun vakantietijd
te besteden aan timmeren, metselen en schilderen.
Reinders opgevolgd
Het echtpaar Leo Rommerts en Alie Muller wordt ge
vraagd om de jeugdherberg te gaan leiden. Koningsbosch
staat op dat moment leeg. Het hele pand is door de Duit
sers uitgewoond. Er moet van alles opgeknapt worden. Zo
dra de jeugdherberg te Bakkum gereed is, trekken zij erin
en kunnen zij in 1946 de eerste gasten, vooral afkomstig
uit Amsterdam, ontvangen. Er moet veel geïmproviseerd
worden, want er is in die jaren weinig geld. "Ik moest in
de zomer vaak koken voor honderd mensen, maar ik had
maar een paar pannen. De gasten kregen overigens nooit
vlees in die tijd, want dat was veel te duur. Alleen seizoen
groente en aardappelen. Als er scholen kwamen deden we
vaak een kwartje op de prijs en dan kochten we worst die
we in plakken sneden en dan bakten, zodat de kinderen
wel wat vlees kregen", aldus de 86-jarige Alie Rommerts
in een kranteninterview uit 2002.
Bakkum, Pinksteren 1946. De corveeploeg. Het derde meisje van rechts
is Erna Meijer. Zij had er toen nog geen vermoeden van dat ze in 1954
een seizoen in Koningsbosch als assistente zou werken en daardoor een
speciale band met deze jeugdherberg zou krijgen.
Nieuwe start
Na de bevrijding krijgen de jeugdherbergbesturen hun in
oorlogstijd onteigende panden weer terug. Slechts enkele
plaatselijke stichtingen maken gebruik van dit rechtsher
stel. Anderen zien van hun recht af, omdat zij de kosten
Vader en moeder Rommerts krijgen drie kinderen; Floris,
Marjolijne en Charlotte. De laatste twee zijn in de jeugd
herberg geboren. Het gezin bewoont de bovenverdieping
van de rechtervleugel. Het verlangen van Leo om zanger
te worden is met het jeugdherbergouderschap niet op de
67
