In
Fragment van een kaartje met
de indeling van de bisdommen,
waaronder het aartsbisdom Trier
met het Moezeldal en de plaatsen
Koblenz en Trier.
schouwing aan deze giften, maar toch blijft veel onduide
lijk over de relatie tussen beide. D.P. Blok laat dit in het
midden en spreekt slechts van het complex Velsen/Adri-
chem (12). De villa Adrichem moet vrij groot zijn geweest
met horige boeren en een Herenhof. Karei Martel heeft de
strategische ligging ervan zeker ook onderkend. De over
dracht aan Willibrord, een loyale vazal van Pippijn II en
Karei Martel, is vermoedelijk geen gift geweest maar een
koningsgoed. Hierover behield de koning de zeggenschap
en genoot Willibrord de revenuen.
Zoekend naar de oorsprong van de parochie Castricum
toonde ik eerder aan dat zij geen dochterkerk van de ab
dij van Egmond was (13). Zij komt ook niet voor op de
kerkenlijst uit het 'Liber Sancti Adalberti' (ca. 1150) en
gezien de strijd van de monniken en buren van de abdij
ca. 1100 tegen de buren van Castricum ligt dit ook niet
voor de hand. Van de buren van Castricum werd gezegd
dat: "Zij machtig waren door afkomst en fortuin daardoor
bron en aanleiding waren tot haat, tweespalt, naijver en
hoogmoed" (14). Een later Egmonds document noemt hen
het onbezonnen driftig volk van CastricumZij stonden
bij de kloosterlingen in een kwade reuk. Dat Castricum
een dochter van Limmen was, is zeer onwaarschijnlijk,
want zij zou dan door de bisschop, wiens bezit zij was, bij
de overdracht in 1108 met haar dochterkapellen Akersloot
en Uitgeest aan het Utrechtse kapittel van St.-Marie zijn
vermeld. Tenslotte is er ook geen indicatie dat Velsen de
moederkerk was. In de 19e eeuw werden lijstjes gevon
den in een Echternachs Sacramentarium met namen van
Hollandse en Friese kerken die het klooster hadden toebe
hoord. Zij zijn bestudeerd door D.P. Blok, die ze vergeleek
met de in de oorkonde van 1063 genoemde namen (15).
Het oudste lijstje van voor 1000 noemt alleen de moeder
kerken, de latere uit de 11e eeuw ook de dochterkerken
Agathenkirica, Hemezenkyrke, Ascammedelf, Spirne-
reuualt, Sloton, Harleim (Beverwijk, Heemskerk, Assen-
delft, Spaarnwoude, Sloten en Haarlem). De oorkonde uit
1063 noemt vrijwel dezelfde namen (16), maar ook hier is
geen spoor van de naam Castricum te ontdekken.
Castricum en Heemskerk
Hoe de parochie Castricum is ontstaan en wie de stich
ter was, kan men hoogstens vermoeden. In de Frankische
tijd werden sommige heiligen vereerd door adellijke ge
slachten; onder deze ridderheiligen waren St.-Joris, St.-
Catharina (van Assendelft) en St.-Pancratius (Castricum).
De parochiekerk van Castricum is waarschijnlijk door een
aanzienlijk of adellijk heer gesticht (13). Op grond van een
vergelijking met andere romaanse kerkjes kwam W.J. Re
der, die toezicht hield op de restauratie van het gebouw in
1953 tot 1956, tot de conclusie dat de kerk van Castricum
in de eerste helft van de 1 le eeuw moet zijn gebouwd (17).
Bij de restauratie in 1992 werd langs de binnenzijde van
de muren een sleuf gegraven voor de aanleg van een drai
nagesysteem en kreeg ik de gelegenheid de oudste muren
tot aan de grondslag te onderzoeken (13). Dit onderzoek
bevestigde de conclusie van Reder. De grootte van de
é-/K:
5TRIER
a§b
17
REM AGEN UNZ
LIMBURG
AYWAILLE
tREIFFERSCHEIO
BLANHENHElM
ANDERNACHP
9MALMEDY
MARIA LAACH
MA YEN
9 PRÜM
OAUN
MANOERSCHEIO
SPRIH&ERSBACH*
HtMMEROO
NEUEROURG IOUBURG
LONGLIER
ARLON
'l'ORVAL
LUXEM90UI
JUYIGNY
ÜIOCfSE
METZ
MAASTRICHT E"'j
os/wzxmae# -v' C
/tmvtsé Ov
'•A A
ZOUTLEEUW
RHE/STER6ACH
AMAY
HUY
A NOENNE
OU FF El
CINEY
SAINT
VITH9
MARCHE
BOPPARL
ÏELLES
nnrurmnr
NASSOGNE
MIRWAftT
3MMERN
SAINT HUBERT
/"(TREVES I
BIRKENFELD
KUSEL
THOLEY
