zond verstand in het vatten der eischen van het program,
en daarbij van nature aanwezige en daarna met zorg be
schaafde smaak voldoende wezen zou, den bouwmeester
voor zijn verheven taak te bekwamen, de rasechte archi
tect zou niet zoo zeldzaam wezen als dat heden ten dage
het geval schijnt te zijn
De persoon Jan Stuyt
Stuyt was een persoonlijkheid die er niet in kon slagen
werk uit handen te geven. Zijn buitengewoon drukke
praktijk belette deze zeer begaafde bouwmeester om al
les zelf te doen, maar zijn invloed op
de jongere generatie architecten is
gering geweest. Een beetje ijdel was
hij wel. Zo gebruikte Stuyt een soort
logo. In de gevel of bij de ingang van
gebouwen die hij ontwierp, duidt een
stenen bol of stuiter op zijn naam. Bij
het oude raadhuis kom je de 'stuiters'
zowel binnen als buiten tegen. Op de
gevels van kerkgebouwen wordt vaak
een schaakbord-motief uitgebeeld.
Stuyt heeft veel gepubliceerd in di
verse vakbladen. Ook hield hij vaak
lezingen en was lid van verscheidene
organisaties.
Hij was een zeer energiek persoon met
een enorme werklust. Je zou kunnen
zeggen: zijn werk was zijn leven
Italië nam bij hem een bijzondere plaats in, niet alleen
vanwege de kunst, maar ook vanwege zijn geloofsleven
met als centrale plaats uiteraard Rome en zijn nauwe band
met de Benedictijners. Want wie zou in die tijd brieven
dateren met namen van heiligen? Hij deed dat soms.
Jan Stuyt was een man met vele kwaliteiten, die niet onop
gemerkt waren gebleven. Zo was hij benoemd tot officier
in de Orde van Oranje-Nassau, ridder in de Orde van den
H. Gregorius den Grootte en commandeur in de Orde van
het Heilig Graf.
Hij zag zichzelf vooral als kerkenbouwer, hetgeen wel
blijkt uit de bouwkunsttentoonstelling in 1923 ter gele
genheid van het 25-jarig ambtsjubileum van koningin
Wilhelmina, waarvoor Stuyt ook gelegenheid kreeg te
exposeren. Op deze tentoonstelling toonde hij uitsluitend
vier van zijn kerken.
Ook het boek 'Jan Stuyt. Architect Den Haag' dat hijzelf
aan het eind van zijn leven schreef over zijn gehele oeuvre
en dat uiteindelijk door zijn zoon Giacomo werd aangebo
den aan de paus, getuigt van zijn band met de kerk en met
Rome. Vooral het feit dat pogingen werden ondernomen
en nieuwe oplossingen waren gevonden om de kerken zo
danig te bouwen dat alle gelovigen op het altaar kunnen
zien, juichte de paus zeer toe.
Jan Stuyt schreef in 1933 nog een artikel over de begraaf
plaats op de Heilig Landstichting waar hij begraven ligt.
Het artikel eindigt met de volgende tekst: Waarlijkin
deze omgeving is het goed afwachten op het oogenblik dat
de bazuin het teeken voor onze opstanding geven zal. Hij
overleed op 11 juli 1934 en heeft waarschijnlijk zijn eigen
grafsteen nog kunnen ontwerpen. De ronding van de steen
vertoont een directe relatie met de achter
het graf gelegen koepel van de bijzondere
Cenakelkerk.
Nawoord
Jan Stuyt heeft in belangrijke mate bijge
dragen aan de nieuwe architectuurstromin
gen na de neo-gotiek; toch is hij vrij onbe
kend gebleven. Naar mijn mening is dat
niet terecht, hetgeen ik door middel van dit
artikel duidelijk heb willen maken. De titel
van een van de doctoraal scripties aan hem
gewijd luidt: 'Een architect om niet te ver
geten'. Wij mogen ons in Castricum geluk
kig prijzen met de markante gebouwen van
hem in ons dorp en wij zullen hem zeker
niet vergeten.
Ton Brugman
Oprichtervan eenlandelijkplatform voorJan
Stuyt-kenners (zie www.stuyt.web-log.nl).
Hij reisde veel. De Franse taal be
heerste hij volkomen. Op 60-jarige
leeftijd bekwaamde hij zich nog in de
Italiaanse taal en sprak deze daarna
vloeiend. Hij was een van de medeoprichters van het ge
nootschap Holland-Italië en had daar dan ook de nodige
kunstvrienden, hetgeen ook wel blijkt uit het artikel in
het Italiaanse blad 'Arte Christiana' geschreven na zijn
dood. Citaat hieruit: "Deze man van kleine gestalte, met
zijn levendige oogen, met zijn vlotte conversatie, met zijn
beheerschingvan verschillende talen, met zijn onvermoei
bare opgeruimdheid de aarde heeft zijn lichaam tot
zich genomen.
Het graf van Jan Stuyt en zijn echtgenote bij de
Cenakelkerk in Groesbeek.
Jan Stuyt 1868-1934).
83
