Wie was Jan Stuyt
Aan de Dorpsstraat in Castricum staan vier markante
gebouwen die ontworpen zijn door de architect Jan
Stuyt (1868-1934). Het zijn het oude raadhuis, de
R.-K. Pancratiuskerk met de pastorie en het voorma
lige zusterhuis, eerder verzorgingstehuis 'De Hooghe
Aert'. De gebouwen dateren uit de periode 1909-
1911.
Stuyt was een echte Noord-Hollander, geboren in
Purmerend, zoon van een logementhouder. Een man
die zijn vak helemaal in de praktijk heeft geleerd.
Eerst als tekenaar/opzichter, daarna als architect (sa
men met Jos Cuypers, de zoon van de bekende Pierre
Cuypers) en uiteindelijk als zelfstandig architect. In
Noord-Holland kom je zijn werk op vele plaatsen
tegen. In onze omgeving onder andere de raadhui
zen van Heemskerk, Heemstede en Purmerend, de
beide kapellen van het Bedevaartsoord O.L. Vrouw
ter Nood, de Willibrorduskerk in Heiloo, de kerk in
Egmond aan den Hoef, het voormalige St. Elisabeth-
ziekenhuis in Alkmaar en het seminarie Hageveld in
Heemstede.
Bij het Nederlands Architectuur Instituut (NAI) in
Rotterdam neemt het archiefmateriaal over deze ar
chitect 87 meter in beslag. Zijn oeuvre is zeer geva
rieerd en uitgebreid. Zo heeft hij bijvoorbeeld tien
tallen kerken gebouwd, maar ook zo'n 3000 wonin
gen voor de mijnwerkers, vele villa's, ziekenhuizen,
scholen, raadhuizen, bankgebouwen, kloosters etc.
Zijn jonge jaren
Jan Stuyt kwam uit een groot gezin, wat in die tijd, wij
hebben het over de 19e eeuw, heel gewoon was. Zijn va
der Cornelis Stuyt, geboren in 1833, was logementhou
der, koopman en lid van de gemeenteraad van Purmerend.
Zijn moeder Maria Beusekom, geboren in 1837, was huis
vrouw. Op 21 augustus 1868 werd Johannes (ofwel Jan)
geboren als tweede zoon, nadat er eerst zes dochters wa
ren geboren. Het gezin zou uiteindelijk uitgroeien tot 13
kinderen, waarvan vier jongens.
Jans jongste broer Jacobus Stuyt was notaris in Castricum
van 1926 tot zijn overlijden in 1938. Hij werd begraven op
het kerkhof bij de Pancratiuskerk.
Op de lagere school van Monsieur Berkenhof - het was
een zogenaamde Franse school voor de betere stand - valt
Jan op door zijn artistieke begaafdheid. Op initiatief van
de hoofdonderwijzer en na vooroefening bij architect Van
den Aardweg, kon Stuyt op 14-jarige leeftijd aan de slag
bij het bureau van de bouwmeester A.C. Bleijs te Amster
dam. Daar was destijds volop werk: met de Sint-Nicolaas-
De buitengewoon werklustige Jan Stuyt aan zijn bureau.
kerk aan de Prins Hendrikkade was juist een begin ge
maakt. Stuyt verlaat tijdelijk het ouderlijk huis en gaat in
Amsterdam wonen. Gedurende acht jaar tekende hij daar
in hoofdzaak, maar voor kleine werken mocht hij opzich
ter zijn. Voor die opleidingstijd bij Bleijs (1842-1912), die
hij zeer waardeerde als bouwmeester, is Jan Stuyt altijd
zeer dankbaar geweest, hetgeen ook wel blijkt uit het In
Memoriam dat hij schreef in het blad Architectura.
Jan Stuyt werkzaam bij Pierre Cuypers
In 1891 ging hij als tekenaar bij de grote architect Pierre
Cuypers (1827-1921) en zijn zoon Jos (1861-1949) wer
ken. De restauratie van het kasteel De Haar en van talrijke
andere monumenten bood Stuyt een nieuw studieterrein.
Van het restauratiewerk van kasteel De Haar heeft hij tal
loze aquarellen gemaakt.
De Maatschappij ter Bevordering der Bouwkunst schreef
vanwege haar 50-jarig bestaan in 1891 een prijsvraag uit
voor het ontwerp van een 'vorstelijk verblijf'; een soort
paleis dus. Het ontwerp van Stuyt vertoonde grote over
eenkomst met de opzet van Cuypers Rijksmuseum en het
Centraal Station van Amsterdam, hetgeen wijst op een
grote waardering van de jonge tekenaar voor de vermaar
de oude meester van onze Nederlandse architectuur. Hij
kreeg voor zijn ontwerp de 3e prijs.
Vervolgens verzocht Stuyt om ergens opzichter te mogen
worden om op die manier ook de praktijk van het bou
wen beter te leren kennen. In 1893 werd hij naar Enschede
gezonden om de bouw van de St. Josephkerk te begelei
den. Daar leerde Jan Stuyt Dr. Alphons Ariëns kennen, de
kapelaan die opkwam voor verbetering van de levensom
standigheden van arme textielarbeiders. Door Ariëns, die
75
