particuliere rooms-katholieke en protestants-christelijke
scholen geen subsidie kregen. Uitbreiding van het kies
recht was een belangrijke doelstelling van de in 1879 op
gerichte Anti-Revolutionaire Partij (ARP), de eerste poli
tieke partij in ons land. Ook vanuit de arbeidersbeweging,
die in de 19e eeuw ten gevolge van de industrialisatie was
ontstaan, was er een sterke behoefte om meer invloed te
krijgen.Veel arbeiders verdienden niet genoeg om hun stem
te mogen uitbrengen. In 1894 verenigden de arbeiders zich
in de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) met
het voornaamste doel om algemeen kiesrecht te bereiken.
Grondwetwijzigingen in 1887 en 1896 hadden weliswaar de
leeftijd om te mogen stemmen verhoogd naar 25 jaar, maar
onder andere de financiële drempel aanzienlijk verlaagd
met het gevolg dat nu aanzienlijk meer mannen mochten
stemmen. In Castricum is het aantal stemgerechtigden in
1882 voor de gemeenteraad 96 (ca. 6 van de bevolking),
in 1894 zijn dat er 143 (ca. 8 en in 1915 is het aantal
toegenomen tot 504 stemgerechtigden (ca. 13
Uiteindelijk bracht de nieuwe Kieswet van 1919 algemeen
kiesrecht voor mannen en vrouwen en de plicht om te stem
men (opkomstplicht, die in 1970 weer werd afgeschaft).
De nieuwe wet bracht veel veranderingen. De raadsleden
worden gekozen voor een periode van vier jaar. Vóór de
te houden verkiezingen worden de kandidaten van een be
paalde groep of partij op verkiezingslijsten samengebracht.
In het volgende jaarboek wordt dit artikel voortgezet met
de resultaten van de verkiezingen, de politieke partijen, de
veranderingen in het gemeentebestuur en de belangrijkste
ontwikkelingen in de gemeente na 1919.
Bronnen:
Archieven:
Regionaal Archief Alkmaar: archief gemeente Castricum
1812 - 1936 Oud-Archief Castricum.
Noord-Hollands Archief, archief van de Arrondissements-
besturen van Amsterdam, Haarlem, Hoom en Alkmaar 1811
- 1815.
Publicaties:
Alberts, prof. mr. dr. W.J., De geboorte en groei van de
Nederlandse gemeente, Nauta Reeks 1, Alphen aan den Rijn
1966.
Blauw, K., Rapport der provinciale commissie ter bestudering
van de gemeentelijke indeling van Noord-Holland (6 banden),
Eerste deel: algemene beschouwingen, bijlage: historisch
overzicht van de gemeentelijke indeling van Noord-Holland.
Blécourt, mr. A.S. de, De organisatie der gemeenten gedu
rende de jaren 1795 - 1851, Haarlem 1903.
Kaan, N.A., De gemeente Castricum en haar raadhuizen, 5e
Jaarboekje Werkgroep Oud-Castricum.
Koeken, mr. M.J.A.V., Van stads- en plattelandsbestuur naar
gemeentebestuur, 's Gravenhage 1973.
Overwater, A.M., Het Bestuur van Barendrecht, 1811 - 2001
Raadschelders, J.C.N., Plaatselijke bestuurlijke ontwikkelin
gen 1600 - 1980. Een historisch-bestuurskundig onderzoek in
vier Noord-Hollandse gemeenten, Proefschrift, 's-Gravenha-
ge, 1990.
Rombach, J.H., De rechtstreeks gekozen gemeenteraad
van Alkmaar: 14 oktober 1851 - 1 oktober 1972, Alkmaars
Jaarboekje, 1972, blz. 126 t/m 156.
Zuurbier, S.P.A., Wie was Joachim Nuhout van der Veen,
le Jaarboekje Werkgroep Oud-Castricum, 1978.
Simon Zuurbier
Bij de installatie van
burgemeester Lommen
in 1918. V.l.n.r. zittend:
Piet Kuijs (raadslid),
Hendrikus Oostveen
(gemeentesecretaris),
Kees Spaansen
(raadslid), mevr.
Lommen (stiefmoeder
van de burgemeester),
burgemeester Lommen
en de raadsleden Piet
Va/kering, Gerrit Kuijs,
Gerrit Louter en Piet
Twisk; staand: dominee
Van Poelgeest, raadslid
Joseph Goes, oud
burgemeester Mooij,
een familielid van
burgemeester Lommen,
mevr. Van Benthem,
Herman van Benthem en
nog een familielid van
burgemeester Lommen.
15
