Ontwikkelingen in deze raadsperiode
De meest ingrijpende gebeurtenis in deze raadsperiode is
de gevangenneming en veroordeling van burgemeester
Pieter Kieft, die naast burgemeester ook ontvanger is van
diverse belastingen. In deze functie heeft hij fraude ge
pleegd en wordt hiervoor in 1836 tot vijfjaar gevangenis
straf veroordeeld. Men kan zich voorstellen dat dit enorm
veel tumult heeft gegeven bij de plaatselijke bevolking.
Verschillende grondbezitters hebben gedurende een reeks
van jaren te veel belasting betaald, die Pieter Kieft niet
heeft afgedragen aan de betreffende instanties, maar in ei
gen zak heeft gestoken. In deze rechtszaken hebben niet
alleen de toen in functie zijnde assessoren P. Schotvanger
en P. Muijs, de raadsleden Jan Louter en Klaas Stet en
afgetreden assessor Willem Melker verklaringen afge
legd en zijn zij ondervraagd, maar heeft ook een aantal
grondbezitters hun aanslagen in de bijdrage aan de St.-
Aagtendijk, de Hondsbossche en de Uitwaterende Sluizen
moeten overleggen.
Het vertrek van Pieter Kieft zal in Castricum met de nodige
opluchting gepaard zijn gegaan. Met de komst op 6 februari
1837 van zijn opvolger Jan de Quack breekt een stabiele
periode aan. Jan de Quack is een veelzijdig persoon. Hij ge
niet landelijke bekendheid als toneelschrijver en dichter, is al
sinds 1828 burgemeester van Beverwijk en neemt bovendien
op 67-jarige leeftijd in 1837 het ambt van burgemeester en
secretaris van Castricum op zijn schouders. Hij heeft toe
stemming om in Beverwijk te blijven wonen. Kenmerkend
voor deze raadsperiode is de grote armoede die in het dorp
heerst; de armenkas is nagenoeg leeg en ook met de gemeen
telijke financiën is het slecht gesteld. Deze situatie is mede
veroorzaakt door de grote schuld die de vorige burgemeester
heeft achtergelaten. Dit heeft ook gevolgen voor het onder
wijs. Er zijn heel veel klachten van de ouders over het slechte
onderwijs dat door meester Schut wordt gegeven. Schut is de
enige leerkracht voor meer dan 100 kinderen. De school is
nog steeds ondergebracht in een afgescheiden gedeelte van
de oude dorpskerk. Er is geen geld voor een ondermeester.
In de periode 1830 tot 1835 is een groot project in het
duingebied in uitvoering, dat diende om uitgestrekte duin
valleien voor landbouw en veeteelt geschikt te maken. Dit
bracht gedurende die periode werk voor vele tientallen
grondwerkers.
Ernst Willem Fabritius wordt in 1828 opgevolgd als do
minee van de Ned. Hervormde Kerk door Coert D. Canne,
die in 1846 wordt opgevolgd door Pieter A. van der Laan.
Pastoor Gijsbertus Ruijgrok van de Werve wordt na zijn
overlijden in 1849 opgevolgd door Henricus Meeuwsen.
De nieuwe gemeentewet van 1851
Bij de grondwetsherziening van 1848 zijn de heerlijke rech
ten tot voordracht van een lid van het gemeentebestuur af
geschaft. Ook wordt het verschil in bestuur tussen stad en
platteland opgeheven; grote en kleine gemeenten krijgen
voortaan gelijke rechten en plichten. Een en ander heeft tot
gevolg dat er een nieuwe gemeentewet moet komen. Het
ontwerp van de gemeentewet van 1851 is van de staatsman
Thorbecke; zijn naam is hieraan onverbrekelijk verbonden.
Jan de Quack,
burgemeester
van Castricum
van 1837 tot
1852.
Thorbecke,
groot staatsman
en ontwerper
van de nieuwe
gemeentewet van
1851.
Thorbecke 1798 - 1872) is de meest geslaagde staatkundige
hervormer uit de Nederlandse geschiedenis. Onder zijn mi
nisteries kwamen belangrijke wetten tot stand: de Kieswet
en de Provinciale wet, beide van 1850, en het jaar daarop de
Gemeentewet. De laatste twee vormen tot op heden het fun
dament van de bestuurlijke indeling van Nederland. Daarna
volgden de wetten tot aanleg van het Noordzeekanaal en de
Nieuwe Waterweg, en de wet op het Middelbaar Onderwijs.
In alle gemeenten wordt de raad het hoofd van de gemeen
te; de gemeenteraad is de baas over het eigen gemeente
lijke beleid. Hij maakt uit aan welke zaken geld wordt be
steed (budgetrecht), bepaalt de gemeentelijke regels waar
aan alle burgers zich te houden hebben (verordeningen) en
neemt alle besluiten die voor het reilen en zeilen van de
gemeente van belang zijn (beschikkingen).
De gemeenteraad wordt voortaan rechtstreeks door de in
gezetenen gekozen. Stemrecht hebben alleen mannen van
9
