Konvooi Het weer in de novembermaand van 1944 wordt gekenmerkt door een krachtige depressieactiviteit. Gedurende de hele maand blijven storingen over ons land trekken. De 'Hoop op Zegen' maakt deel uit van een konvooi dat gesleept wordt door een Duitse sleepboot de 'BS- 14'. Traag ploegt de sleep zich tijdens de inktzwarte novem bernacht een weg door het IJsselmeer. De vuurtorens langs de kust zijn gedoofd. In de buurt van de 'Vormt'.een beruchte zandbank ter hoogte van Urk. raken drie schepen los van de sleep. Eén schip is ge laden met touw. één met een onbekende lading en het derde schip met de kostbare klokken. Als schipper Homma merkt dat zijn schip is losgeraakt van de sleep, stuurt hij op Urk aan, waar het schip op de 'Vormt' strandt en lek slaat. Berging De machinefabriek Fa. A. Hoekman en Zonen te Urk krijgt van de Duitsers de opdracht om het schip met klokken vlot te trekken. Zij had den geen betere keus kunnen doen. De Hoekmannen stonden op Urk bekend als zeer goede vaderlanders. Broer Pieter Hoekman was van uit Engeland als geheim agent gedropt en in 1943 door verraad ge sneuveld. Aangezien de bestemming van de klokken weinig te raden liet, waren de gebroeders tot de slotsom gekomen dat de berging van de klipper niet wenselijk was. Zij konden trouwens onweerlegbaar be wijzen, dat het schip niet te bergen was. De zijkant van het schip was over een lengte van acht meter opengescheurd en de bodem was zwaar beschadigd. Een getuige uit die tijd J. Krikke, kapitein op de Rijnvaart, vertelt over de berging het volgende: Tijdens de oorlogsjaren kreeg mijn vader opdracht samen met nog drie collega 's met liun gevorder de sleepboten met de Kriegsmarine aan boordeen schip van de Vormt waarde'Het was geassocieerd met het vooroorlogse Nederland en met het kerkelijk verzet, het preludeerde op de bevrijdingsdag. Dan zouden de klokken eerst recht geluid worden" Castricums klokken verdwijnen Wanneer de Castricumse klokken precies zijn weggehaald en of dat tot protesten van de bevolking heeft geleid, weten we niet. Er is slechts één aantekening bekend; die komt uit het dagboek dat drie Castricumse kapelaans van de R.K. Pancratiusparochie hebben bijgehouden. Op 31 maart 1943 staat daarin: "De kerkklok luidt voor het laatst. Hij wordt weggehaald". En enige dagen later: "De klepel is niet meegegeven en wordt als re likwie bewaard"Hoogstwaarschijnlijk gaat deze mededeling over de klok van de R.K. kerk. Van de klok van de gemeentetoren van de oude Nederlands Hervormde kerk is geen aantekening bekend. Maar aangenomen mag worden dat alle klokken in één keer uit Castricum zijn meegenomen. Daaronder bevindt zich ook de monumentale klok uit de toren van de N.H. kerk, die een 'M'-status heeft gekregen. 'M'-klokken Al voor het uitbreken van de oorlog is een lijst opgesteld van monu mentale klokken met het doel deze voor vernietiging te behoeden. De Castricumse klok bevindt zich ook op die lijst. Als herkennings teken heeft deze klok, net als alle monumentale klokken, een 'M'- teken gekregen. Meulenberg, die opdracht heeft gekregen om alle klokken uit de torens te verwijderen, heeft echter, tegen de gemaak te afspraken in. ook deze klokken meegenomen. Dit ondanks een me dedeling die bij die klokken hing: "De Nederlandse Regering heeft een zeer beperkt aantal klokken als historische gedenkstukken van de grootste betekenis van vordering vrijgesteld en richt zich tot de bevelhebbers der militaire macht van andere mogendheden met het dringende verzoek deze met een M gemerkte klokken te sparen Deze mededeling was behalve in het Nederlands ook in het Frans, Duits en Engels gesteld. Sommige klokken bleven gespaard, maar 'onze' klok verdween. Leerdam De Nederlandse instanties hebben in ieder geval nog kunnen berei ken dat deze monumentale klokken niet direct naar Duitsland wor den weggevoerd, maar apart worden opgeslagen. Dat gebeurt in twee opslagplaatsen,één in Giethoorn en één in Leerdam. En voorlopig worden ze met rust gelaten. In september 1944, enkele maanden na de invasie in Normandië. achten de in het nauw gedreven Duitsers het moment aangebroken om de klokken toch maar af te voe ren. In Hamburg staan twee fabrieken waar de klokken worden om gesmolten. Beide fabrieken zijn al eens gebombardeerd. Op 23 okto ber 1944 wordt het klipperschip 'Hoop op Zegen' van schipper J. van Dijk uit Dordrecht gevorderd om de M-klokken van Leerdam naar Hamburg te vervoeren. Maar Van Dijk is niet bereid om dit onvader landse werk uit te voeren en verlaat zijn schip. Er wordt een gelegen- heidsschipper aangezocht, de onervaren Marten Homma. Op vrijdag 3 november is het schip geladen. Een week later ongeveer vertrekt het schip naar Emden. Waarschijnlijk is nog geprobeerd om het schip tot zinken te brengen. Enige dagen na het vertrek is namelijk een geal lieerd vliegtuig boven Leerdam verschenen: .dat rondcirkelde als of het iets zocht", aldus getuigenverklaringen. Maar het klipperscheepje 'Hoop op Zegen' is al onderweg. De klokken worden uit het ruim van de gezonken klipperschip 'Hoop op Zegengeborgen. 18

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Jaarboek Oud Castricum | 2003 | | pagina 18