rZW
Een familiewapen van 'n
familie De Winter.
Het centrum van Egmond aan
den Hoef omstreeks 1800 met
de plaats van de molen aan
het Mallegat en in de nabij
heid de huizen van Cornelis
de Winter (2) en van zijn zoon
Jan de Winter (3).
verklaring afleggen door twee getuigen die aanwezig waren bij het ge
sprek ten huize van meelmolenaar Jan Cornelisz. Op de vraag van
Cornelis de Winter waarom hij nu de meelmolen niet wilde uitruimen
had hij geantwoord: gij sidt noijt op de molen komen om dat U moe
der mij heeft uijtgescholden voor een grote schrock en dat gij in 't ge
maakte briefje in plaats van guldens - stuijvers hebt gestelt". De naam
van de moeder van Cornelis wordt in deze akte helaas niet genoemd.
Wel blijkt dat kort daarop de meelmolen door Jan Cornelisz wordt ver
kocht aan Claas Paulusz Eenhoorn, woonachtig in Wormerveer. We
mogen aannemen dat Cornelis dan volgens zijn eerder gesloten huur
contract de molen huurt, want als het huurcontract na twee jaar afloopt,
wordt in februari 1729 de molen met het huis en het erf dat erbij hoort,
gekocht door Dirk Weijtmuijs ten behoeve van zijn schoonzoon Cornelis
de Winter, die in diezelfde maand trouwt met Dirks dochter Cornelia
Weijtmuijs. De vorige eigenaar Claas Paulusz Eenhoorn woont bij die
verkoop nog steeds in Wormerveer.
Dirk Weijtmuijs blijkt niet onbemiddeld te zijn; hij is herbergier bij de
Friese poort in Alkmaar. Na het overlijden van Dirk Weijtmuijs wordt
de Egmondse molen, het huis en erf in 1743 verkocht door zijn erfge
namen aan meelmolenaar Jan van Rooyen. Cornelis de Winter is dus
van 1727 tot eind 1743 meelmolenaar op de molen geweest. Enkele
maanden later koopt hij op 5 oktober 1743 voor 700 gulden een huis
en barg met het erf. Dit huis staat schuin tegenover de meelmolen aan
de westzijde van de Schoolsteeg en aan de noordkant van de Schulpvaart.
Na zijn overlijden en dat van zijn vrouw wordt het huis geërfd door
zijn zoon Jan: diens erfgenamen verkopen het geheel in 1810.
Naamsvarianten en verschillende families De Winter
De familienaam De Winter is in Nederland een betrekkelijk veel voor
komende naam en het aannemen van deze naam hangt - naar we mo
gen veronderstellen - samen met het jaargetijde. Onduidelijk is dan
wel waarom familienamen als Herfst en Lente betrekkelijk weinig
voorkomen. Als verklaring is wel gegeven dat de namen Winter en
ook Zomer gebaseerd zouden kunnen zijn op de Oudgermaanse mans-
voornamen Wintar en Sumar; in het jaar 858 droegen twee broers
deze namen volgens een Oudduits naamboek. Als achternaam is de
naam De Winter en De Wynter al heel oud: in de Vlaamse stad Iperen
leeft er in 1127 een aanzienlijk man die Boudewyn de Wyntere heet.
Bij de volkstelling van 1947 komt de familienaam De Winter in
Nederland 2796 keer voor, waarvan verreweg de meeste in de pro
vincie Zuid-Holland met 1404 naamgenoten: op de tweede plaats
komt de provincie Noord-Holland met 589 naamgenoten. Ook de va
rianten Winter (zonder de) en Winters komt in ons land veel voor;
resp. 1601 en 1725 keer. Winter (zonder de) komt het meeste voor
in Noord-Holland (629) en Winters het meeste in de provincie
Overijssel (541
Als we de verspreiding nagaan van de familienaam De Winter in
Noord-Holland, dan komt de naam in 37 gemeenten voor met zoals
eerder genoemd in totaal 589 personen. Naar grootte in aflopende
volgorde is dit in Amsterdam (238). Haarlem (67), Castricum (48),
Beverwijk (48). Limmen (24). Heemstede (19). Bloemendaal (18).
Alkmaar (17). Heiloo (11), Velsen (11). Zaandam 11en verder nog
in een groot aantal gemeenten minder dan 10 personen.
In vroeger eeuwen zullen meerdere personen in ons land de naam De
Winter hebben aangenomen zonder dat er sprake was van een fami
lierelatie. Als we de verspreiding in Noord-Holland nagaan, dan be
hoort de familie De Winter in de plaatsen boven het IJ voor het over
grote deel tot de Bakkumse familie De Winter.
Het familiewapen
Van enkele families De Winter bestaat een familiewapen. In de he
raldische handboeken van J.B. Rietstap (Armorial Général) worden
er vier vermeld: twee uit Holland, een van Brielle (Batavia) en een
van Brabant. Van de Hollandse familiewapens "De Winter' heeft het
eerste wapen in het le en 3e kwadrant een eikentak, in het 2e en 4e
kwadrant een zeilschip met opgerolde zeilen.
Het tweede wapen is hierbij afgebeeld. Het heeft in het le en 3e kwa
drant een boom in wintertijd met een winterkoninkje en in het 2e en
4e kwadrant een paar schaatsen. Het is niet bekend door welke fa
milie De Winter deze wapens oorspronkelijk werden gevoerd: er zijn
65
