limmerdijk
Schetskaart van de omgeving van de abdij van Egmond omstreeks
1100. Zonder de Limmerdam zou de Zanddijk geen enkel nut ge
had hebben. Het opdringende water vanuit het zuiden zou zonder
de Limmerdam toch via de oostkant van de strandwal Alkmaar-
Limmen de Egmondse gronden kunnen bereiken.
de zeespiegel. Onder de zandzee verdwenen begroeiing, akkers en
woningen. Bij uitgravingen in de Castricumse duinen, ten behoeve
van de drinkwatervoorziening, zijn diep onder het duinzand ploeg-
sporen van middeleeuws akkerland aangetroffen (zie het 22e jaar
boekje).
De Zanddijk
De Zanddijk, gelegen tussen Noord-Bakkum en Limmen. wordt be
schouwd als èèn van de eerste dijken in Midden-Kennemerland. Deze
dijk omsloot niet een bepaald gebied, maar moet gezien worden als
een afdamming van de lage gronden tussen de binnenduinrand en de
strandwal Alkmaar-Limmen en zal ook van belang geweest zijn als
de kortste verbindingsweg vanaf de binnenduinrand naar de hoge
gronden van Limmen. Het initiatief tot de aanleg wordt toegeschre
ven aan de monniken van de Egmondse abdij. Sommigen veronder-
Reconstructie van het vroeg-middeleeuwse landschap rond 800 na
Chr. Grote delen zijn sinds de Vroege Middeleeuwen door kustaf-
slag in de Noordzee, de Waddenzee en het IJsselmeer verdwenen.
In de veengebieden is land verloren gegaan door de vorming van
meren, afgravingen en oxidatie van het veen.
binding met het IJ en het Wijkermeer. In het zuiden bedreigde dan
ook het water vanuit het Wijkermeer, via de Dije. de gronden van
Midden-Kennemerland. Vanuit het noorden kon wateroverlast on
dervonden worden vanuit de Zijpe. die via de Rekere in verbinding
stond met de Berger- en Egmondermeer. De Kennemers zagen zich
dan ook genoodzaakt hun gebruiksgronden eerst met kaden en later
met dijken tegen het opdringende water te beschermen.
Van grote zandverstuivingen had men vooral vanaf het jaar 1000 last.
Als gevolg van het kappen van bossen en mogelijk overbeweiding
werden de duinen steeds kwetsbaarder. Vanaf het begin van de 1 le
eeuw kwamen grote massa's zand in beweging, waardoor de tame
lijk vlakke 'oude duinen' door de reliëfrijke 'jonge duinen' oversto-
ven raakten. De vorming van de jonge duinen werd ook gevoed met
zand vanaf het strand en de afslag van de oude duinen. Bij deze kust-
erosie zouden twee samenvallende factoren een rol hebben gespeeld,
namelijk een periode met verhoogde windkracht en een stijging van
''"•VlHI
Alkmaar
Helloo
Egmond
v-f Abdij
Limmen
Akersloot
Castricum
Duinen
Strandwal
.Palus"
(meer, moeras 1
12
