Geestmerambacht en op rechts door het kanaal Omval-Kolhorn. Een
frontale aanval mislukt en ook een omtrekkende beweging van Coote
via het Niedorper Verlaat heeft geen resultaat. Als Daendels op de
hoogte wordt gebracht van de geallieerde successen in Warmenhuizen
en Schoorldam besluit hij de tweede Bataafse divisie te hulp te snel
len. De verzwakte Bataafse verdediging kan zodoende een Engelse
frontaanval niet stoppen en de Bataven worden over de Langedijk
teruggedreven richting Alkmaar. Inmiddels is het Anglo-Russische
fiasco op rechts compleet en krijgt Pulteney opdracht zijn opmars te
staken en zich ook terug te trekken in het Zijper bruggenhoofd. Ook
Abercromby, die na een lange mars over zeer slechte wegen inmid
dels Hoorn heeft bezet, werd gesommeerd terug te keren.
Tijdens de grootste veldslag uit de campagne verliezen de Russen
3067 man, waarvan 1300 krijgsgevangenen, de rest gewond, ge
sneuveld of vermist. De Engelsen verliezen 1414 man. De Franse
verliezen bedragen slechts 815 man en die van de Bataven 2591 waar
van 1052 krijgsgevangen. Ter vergelijking: in Normandië juni 1944
bedragen de verliezen aan weerszijden 10.000 man. Maar daar
vochten miljoenenlegers met veel geavanceerder wapens.
26 septembernieuwe Russische versterkingen arriveren. Ook de
Fransen versterken zich geducht. Brune. tactisch maar ook strate
gisch heel bekwaam, weet als geen ander dat de weg naar Den Haag
via Beverwijk voert en dat in die buurt de beslissende klap moet val
len. De Fransen zullen de Republiek tegen iedere prijs verdedigen
en van een opstand is geen sprake. Sterker, Bataafse regimenten wor
den versterkt door vrijkorpsen uit het oosten des lands. Een grote te
leurstelling voor erfprins Willem Frederik die op 7 september van
uit Duitsland in Noord-Holland is gearriveerd.
2 oktoberde tweede slag rond Bergen ook wel de 'Duinenslag' ge
noemd. York valt opnieuw aan, frontaal maar langs een veel smal
ler front in het gebied tussen Koedijk en de Noordzeekust. De Russen
rukken weer op naar Bergen maar worden nu op rechts in de duinen
gesteund door een Engelse colonne onder Abercromby èn een Engelse
colonne op links. Het gelukt de Engelsen door te breken in de dui
nen ten westen van Bergen en zo Egmond aan Zee te bereiken. Brune,
bevreesd dat zijn troepen in Koedijk en Bergen zullen worden om
singeld, kolt zijn front in en ontruimt Noord-Kennemerland. De nieu
we linie loopt van Wijk aan Zee via Heemskerk en Uitgeest van de
Noordzee tot het Alkmaardermeer. Een aantal voorposten in het voor
terrein bij Limmen en Bakkum worden bezet gehouden. Daendels
trekt zich terug in de polders oostelijk van Alkmaar teneinde
Amsterdam vanuit het noorden te dekken. Ook worden grote gebie
den onder water gezet.
De geallieerden bezetten Alkmaar, Bergen, Heiloo en de Egmonden.
De 'Duinenslag' wordt gevierd als een grote overwinning. De erf
prins trekt het 'bevrijde' Alkmaar binnen, met een groot vertrouwen
in de goede afloop van de expeditie.
De slag bij Castricum
Op zondag 6 oktober gaat de erfprins in Alkmaar ter kerke. Hij gaat
vroeg omdat de opperbevelhebber York op een later tijdstip een
Engelse dienst wil bijwonen. De zondagsrust wordt echter wreed ver
stoord. In het zuiden bulderen de kanonnen. Bij Castricum wordt
zwaar gevochten.
Waarschijnlijk is de slag op 6 oktober door beide partijen niet ge
pland. York's plan is om de beslissende slag op zijn vroegst op 7 ok
tober uit te vechten. Om de juiste uitgangsposities te verkrijgen valt
hij op 6 oktober Gallo-Bataafse voorposten aan. Deze schermutse
lingen escaleren in een complete veldslag waarin beide partijen steeds
meer troepen naar het slagveld sturen.
Ongeveer zeven uur in de morgen vallen Engelse eenheden vanuit
de Boekelermeer een Franse voorpost aan te Limmen. Het kost wei
nig moeite om de Fransen te verdrijven en de Britten achtervolgen
hen richting Akersloot. Akersloot wordt bezet door een Frans en een
Bataafs bataljon plus een squadron cavalerie. De Bataafse luitenant
kolonel Nicholson stelt zijn troepen zorgvuldig op en wacht de aan
val af. Als de strijd losbarst vluchten de Fransen in paniek richting
Uitgeest. Pogingen tot een hergroepering en een tegenaanval mis
lukken en Nicholson wordt bevolen zich met zijn Bataven en de res
terende Fransen te voegen bij de tweede Bataafse divisie onder
Bonhomme te Uitgeest. Bonhomme is de vervanger van de tijdens
de eerste slag bij Bergen gewond geraakte generaal Dumonceau. In
deze sector blijft het verder de gehele dag rustig.
Intussen is een Russische colonne onder generaal-majoor d'Essen
opgerukt vanuit de Egmonden en valt Franse voorposten aan in
Bakkum en in het duingebied ten noordwesten van Castricum. Hun
opdracht luidt voorposten aanvallen en opruimen. Verdere opmars
staken. Verrast door de geringe tegenstand gaan de Russen echter
door en vallen de Franse bezetting onder Pachtod te Castricum aan.
Brune, in zijn hoofdkwartier te Beverwijk ingelicht omtrent de aan
vallen, neemt terstond maatregelen. Boudet krijgt opdracht Bonhomme
in Uitgeest te gaan versterken met een colonne en brigade-generaal
Gouvion moet met zijn troepen het gebied ten zuidwesten van
Castricum in de duinen bezetten teneinde een Engelse colonne on
der Abercromby tegen te houden en Pachtod op links te steunen.
De Franse 43e halve brigade in Castricum geeft aanvankelijk geen
duimbreed toe, maar als de linkerflank omsingeld
dreigt te worden door de Russen, wordt men ge
dwongen Castricum te ontruimen. Men trekt zich
terug naar het zuiden en bezet nieuwe stellingen
ter hoogte van Noorddorp zodanig dat de artillerie
de weg vanuit Castricum bestrijkt. In eendrachti
ge samenwerking met Gouvion wordt stand ge
houden. Er volgen felle gevechten aan de voet van
de Papenberg en in de duinen ten zuidwesten er
van. De posities bij Noorddorp worden ondertus
sen voortdurend versterkt door vers aangevoerde
troepen uit Beverwijk in gezelschap van Brune zelf.
De heen en weer golvende strijd luwt omstreeks
15.00 uur door gebrek aan munitie aan weerszij
den.
Een charge in de duinen: 5e Halve Brigade in
fanterie en le bataljon jagers in 1799.
8