RHEINGAU
2fëêmann3f)du0er
pottenMq
28eij$erf>6t
zogeheten 'Hollenberg-hügel', een heuvel met slechts twee boerde
rijen, die genoemd worden 'der Oberste und der Niederste Hollenberg".
Het merendeel van de boerenhoeven droeg een naam; in de wijde om
geving van de Hollenberg-Hügel worden nog enkele boerderijen met
de naam Hollenberg op de kaart aangegeven. Ook bestaat er nog een
boerenhoeve 'Hollenberg' in Lengerich in Westfalen.
In vroeger tijd was het in Duitsland (en ook in Oost-Nederland) gang
baar om als familienaam te gaan gebruiken de naam van de hoeve
waar men werkte of woonde. Vele namen die eindigen op -hoff (hoe
ve) zijn hier onder andere voorbeelden van (Brakenhoff). Zo zal ook
de naam Hollenberg door de bewoners zijn gebruikt en bestaat in
Duitsland ook de achternaam Niederste Hollenberg. Zo is in 1878 in
de plaats Winkhausen (Duitsland) Gertraud geboren, dochter van
Friedrich Hollenberg en Catharina Unterhollenberg.
In het Duitse plaatsje Waldbröl staat een Hollenberg Gymnasium,
genoemd naar pastoor Wilhelm Hollenberg, die in 1861 hier een gym
nasium stichtte. Deze pastoor was in 1820 in Mülheim aan de Ruhr
geboren. Ook de variant Hollenberg (uitgesproken als Hullenberg)
komt voor en is onder andere een bekende wijnbouwfamilie met voor
treffelijke wijnen uit Assmannshausen aan de Rijn in de Rheingau.
In vorige eeuwen zijn ook meerdere Hollenbergen naar Amerika geë
migreerd. In 1849 emigreerde Georg Heinrich Hollenberg, geboren
in 1821 in Osnabrück, naar de VS en stichtte in 1853 in Memphis
(Tennessee) de Hollenberg Music Company. Zijn ouders waren
Friedrich Wilhelm Hollenberg en Maria Anna Friederike Tannen.
Vele Amerikaanse nakomelingen noemen zich Tannen Hollenberg.
De vader van Friedrich heette net als zijn zoon Georg Heinrich
Hollenberg, was geboren omstreeks 1752 en voltooide een studie
voor bouwmeester in 1776 in Göttingen; zijn geschilderd portret
hangt in het raadhuis van Osnabrück.
Een eveneens naar Amerika geëmigreerde G.H. Hollenberg, geboren
in 1823 in de provincie Hannover, bouwde in 1857 de Hollenberg
Ranch, een handelspost en poststation, deel uitmakend van een post
verbinding met pony's 'the Oregon Trail' tussen de rivier Missouri en
de westkust. In totaal waren er 15 stations waar van paard werd ge
wisseld. De komst van de telegraafverbinding betekende het einde van
de Pony Express. "The Hollenberg Pony Express station" is nu het eni
ge nog authentieke station en is eigendom van de staat Kansas.
De verschillende families Hollenberg in Nederland
De Hollenbergen die tegenwoordig in Nederland wonen, zijn voor
99% terug te brengen tot drie verschillende families. De woonplaat
sen van de eerste generatie van deze families waren Rustenburg bij
Ursem, Oude Niedorp en Zandvoort. De Rustenburger familie
Hollenberg is rooms katholiek, oorspronkelijk afkomstig uit het plaats
je Berge bij Osnabrück in Duitsland en verreweg de grootste van de
drie families. De Castricumse tak is een onderdeel van de Rustenburger
familie. De Niedorper en de Zandvoortse familie Hollenberg zijn
Nederlands Hervormd; de plaats van herkomst in Duitsland, is van
de Zandvoortse familie niet bekend. De Niedoiper familie Hollenberg
is afkomstig uit de Duitse plaats Anten. Tussen de drie families heb
ben we geen verwantschap kunnen aantonen en dat hoeft ook niet
waarschijnlijk te zijn. Van een lijst van ca. 4 jaar geleden met alle te
lefoonaansluitingen van de Hollenbergen in Nederland, zijn 170 aan
sluitingen nu nog in gebruik. Nagegaan is de afstamming van elke
vermelding op de lijst. Hierbij bleek 69% tot de Rustenburger tak te
behoren, 18% tot de Zandvoortse, 12% tot de Niedorper tak, en 1%
bleek zijn oorsprong in Groningen te hebben.
De verspreiding van de familie Hollenberg in Nederland
Aan de hand van de gepubliceerde gegevens van de volkstelling van
1947 weten we van elke Nederlandse gemeente hoeveel mensen in
dat jaar de naam Hollenberg dragen. Hieruit blijkt dat er in 1947 in
Nederland 326 mensen zijn met de naam Hollenberg, waarvan er 266
in Noord-Holland, 39 in Zuid-Holland (waarvan 18 in Vlaardingen
en 9 in Den Haag), 7 in Noord Brabant), 5 in Utrecht, 3 in Gelderland,
2 in Groningen, 2 in Drente, 1 in Overijssel en 1 in Limburg.
In Noord-Holland woont dus het overgrote deel (82%) van alle
Hollenbergen in Nederland, het resterende deel is vooral in deze eeuw
vanuit Noord-Holland in de andere provincies terecht gekomen. De
gemeenten in Noord-Holland met de meeste naamgenoten zijn in af
lopende volgorde Castricum (46), Akersloot (37), Alkmaar (23),
Bergen (22). Amsterdam (20), Zandvoort 16), Haarlem (15), Den
Helder 10), Heiloo (9), Winkel (9). Langedijk (6), Velsen (6), Obdam
(5) en Schermerhorn (5); dan resteren nog 24 gemeenten met 3 of
minder naamgenoten.
De Niedorper familie Hollenberg
In 1779 en 1781 worden resp. Willem en Gerrit Hollenberg in Oude
Niedorp geboren. Hun ouders zijn Gerrit Hollenberg en Maartje
Bogaardt. Vader Gerrit moet omstreeks 1750 geboren zijn en is waar
schijnlijk afkomstig uit de plaats Anten in Noord Duitsland. Gerrit
is sluiswachter en woonde aan het Niedorper Verlaat. Het Verlaat
was een knooppunt van wegen, daarnaast was het ook voor de scheep
vaart een belangrijke plaats, omdat hier sinds 1532 een schutsluis (of
verlaat) bestond. De scheepvaart vanuit Nieuwe Niedorp, Winkel,
Lutjewinkel, Kolhorn, Barsingerhorn en omgeving ging via deze
schutsluis naar Alkmaar of verder naar het zuiden. Gerrit pachtte de
J
Het Niedorper Verlaat in 1820.
Qualitatswein b.A.
Amtliche Prüfungsnummer 2206100395
Abfüller Ernst Schütz Lorcher StraBe 31
D-65385 Rüd.-Assmannshausen Tel. 0 67 22 -15 00
10,5% vol
0,75 L
Etiket van de Hollenberg wijn uit Assmannshausen.
42