"Het was een benauwde en angstige tijd, die je nooit meer ver
geetaldus Arie Kossen. Zijn groep keerde het eerst terug op
Duin en Bosch op 30 oktober 1945.
een grote werkzaal als ziekenzaal werd ingericht. Het ongehuwde
personeel van Duin en Bosch werd in slaapkamertjes gehuisvest
op de bovenverdieping, terwijl de gehuwden al redelijk snel
onderdak vonden in het stille stadje.
Patiënten en personeel geëvacueerd in Medemblik.
Hoofdgebouw te Medemblik.
Medemblik
Met als einddoel het zusterziekenhuis in Medemblik kroop in die
bewogen junimaand in 1942 een lange karavaan autobussen,
vracht- en verhuiswagens richting IJsselmeer, waar 162 mannelij
ke patiënten en 40 personeelsleden zouden worden ondergebracht.
De algemene leiding berustte bij dokter Kruytbosch: de dagelijkse
leiding was in handen van zuster Frikkee.
Oud-verpleegster Jeanne Kriekaard (in 1994 overleden) was er bij
en vertelde me haar ervaringen: "De onlangst was uitermate har
telijk en warm, het laatste niet in het minst door de grote ketels
met stevige, smakelijke soep, die de keuken in Medemblik voor ons
had bereid". Die ontvangst was haast symbolisch voor de fijne
verstandhouding, die er in die lange evacuatietijd was ontstaan.
Het ziekenhuis kende niet als Duin en Bosch paviljoens, maar het
'bloksysteem', waarbij de bevolking eigenlijk onder één dak
woont, d.w.z. in twee grote vleugels en een hoofdgebouw. De
Duin en Bosch-bewoners werden in een aantal door de
Medemblikker patiënten ontruimde zalen ondergebracht, terwijl
"In het ziekenhuis mengden onze mannen zich al gauw onder de
Medemblikkers, omdat sommige zalen eigenlijk gewoon in elkaar
overliepen. Het ging wederkerig en 's avonds was het vaak één
grote familie en een en al gezelligheid. Tussen de personeelsleden
waren de relaties eveneens prima, wat later zou blijken uit een
handvol huwelijken, die er werden gesloten. Het eten was er heel
lang goed en voldoende, maar in de laatste winter werd het steeds
meer mondjesmaat net als overal. Licht en verwarming waren er
de laatste maanden nauwelijk meer. Grote met hout gestookte en
soms bar rokende en stinkende kachels zorgden nog voor wat
behaaglijkheid. Het water werd tenslotte tot een minimum gerant
soeneerdaldus Jeanne Kriekaard. die een trieste herinnering had
aan die dag in maart '44 toen de Duitsers 9 Joodse patiënten van
Medemblik en Duin en Bosch wegvoerden naar Auschwitz, waar
ze het leven lieten. "We waren machteloos en verslagenbesloot
ze haar verhaal.
Aanvankelijk als huishoudelijke hulp, later in de grote keuken
werkzaam heeft Gré Froma-Zonneveld aan die jaren in
Medemblik -ondanks alles- veel goede herinnerin
gen. "De verstandhouding tussen het interne perso
neel van Medemblik en ons was prima en er ontston
den van lieverlede hechte relaties tussen de broe
ders van Medembik en de zusters en dienstmeisjes
van Duin en Bosch. Op Duin en Bosch vond men in
die jaren de omgang van broeders met dienstmeisjes
maar zo zo", wil ze even kwijt. Een sterke, angstige
herinnering heeft ze aan 15 januari '45 toen zo'n
100 man Grüne Polizei en Wehrmacht een grote raz
zia hielden in het ziekenhuis, dat -overigens niet ten
onrechte- door de Duitsers werd beschouwd als een
broeinest van verzet en een verblijfplaats voor
onderduikers. "Ik werd uit de keuken gehaald en
door de beruchte Fischer, commandant van de
Grüne Polizei, gesommeerd hem de weg te wijzen
boven in het hoofdgebouw, waar hij kennelijk niet
vond wat hij zocht. Ik ging trillend op mijn benen
weer met hem naar beneden. Veel later hoorde ik
dat zich op zolder een bekende Medemblikker ver
zetsman schuilhield. In de vroege ochtend van die
dag werd een aantal uitwonende personeelsleden -
op weg naar hun werk- op een hoop gedreven en
voor verhoor meegenomen naar het hoofdkwartier
van de Grüne Polizei. De meesten werden vrij snel
weer losgelaten, een paar moesten voor een verder
verhoor naar Alkmaar, maar ook zij keerden gauw
terug, behalve een paar broeders van Medemblik,
die naar Duitsland werden getransporteerd. Een
aantal jonge Medemblikker verplegers -bevreesd
voor de Arbeitseinsatz in Duitsland- bracht de dag
door in de verwarmingskelders, die zich onder het
gehele complex uitstrekten. Ze kwamen na vertrek
van de Duitsers weer te voorschijn, al hadden ze wel
angstige ogenblikken gekend".
Wat haar het meest is bijgebleven, was de beschie
ting van een kleine Nederlandse vrachtboot door een
Engelse Typhon op het IJsselmeer vlak onder de
haven van Medemblik een paar weken vóór de
bevrijding. Met een aantal doden en gewonden aan
boord meerde de boot af langs het ziekenhuisterrein
aan de Westerhaven, waar al snel de nodige en nog
mogelijke hulp werd geboden. Een paar oudere Duin
