minklijke
at het ant-
rgumenten
jrzorgsters
;en, wat ze
i het Witte
In 1973
p de perso
en middel
aren geluk-
ait de hoek
iële zorgen
in de kruis-
:lijke subsi-
en. De con-
stiger jaren
Kruis is in
n de contri-
jr. Voor elk
rierhand ziet
1 en te kost-
eem van de
Kort daarna
over op een
Men veron-
icum heeft,
wsblad voor
De verpleeg-
probleemge-
utie niet kan
'volgens de
ters' krijgen
ulose- epide-
rol gespeeld
eventieve als
'ele door de
ners worden
in ziekenhui-
n. Volstrekte
de gevreesde
^an sanatoria
ummers een
erg en Bosch
in Groesbeek,
Erica in Nun-
orpsgenoten
i de opnamen
en veel werk
administratie-
rote landelijke
e ziekte voor-
igster bij het
i 1966.
haar werk
laarna in
fiets gedaan.
goed de baas te worden. Ter bestrijding van de kosten worden
door rijk en gemeente extra subsidies verstrekt. Daarnaast zijn er
ook inzamelingsacties en worden collecten gehouden. Zo is er ook
een schenking van 150,- van de dameskrans Dorcas. In 1947
treedt 'Het Zaansch Muziek- en Cabaretgezelschap' belangeloos
in Hotel Borst op. De opbrengst valt na aftrek van de kosten echter
wat tegen. Reden voor het gemeentebestuur om eens te informeren
naar de onkostennota van het gezelschap. Door de landelijke
Emmabloem-collecte worden huis aan huis- en straatcollecten
gehouden. Tijdens de ledenvergadering van Het Wit-Gele Kruis
van 16 november 1948 wordt de in het kader van de campagne
gemaakte film over de TBC-bestrijding vertoond. "Het was jam
mer" schrijft de secretaris dat niet meer belangstellenden aanwe
zig waren, want het was een lust om te zien". Een merkwaardige
uitspraak. Ook thuis worden patiënten verpleegd, waarvoor de
kruisverenigingen de beschikking hebben over ligtenten.
In die tijd was het een bekend verschijnsel als op het erf van een
woning een dergelijk bouwsel stond opgesteld. Een houten huisje
met een schuin dak met aan de voorzijde openslaande deuren
voorzien van veel glas. De patiënten werden in volstrekte bedrust
zoveel mogelijk bloot gesteld aan de -toen nog- frisse buitenlucht.
De piek van de epidemie ligt in het jaar 1953. De kruisverenigin
gen melden in dat jaar de meeste verpleegdagen. Een van de
grootste gezondheidscampagnes die ons land heeft gekend, is een
overweldigend succes geworden. In 1957 wordt met terechte trots
vermeld dat er geen enkele verpleegdag meer aan de tuberculose
besteed is. Het kruiswerk heeft een niet te onderschatten rol
gespeeld in dit succes.
De huisvesting
Het consultatiebureau is jarenlang ondergebracht geweest in het
jeugdhuis De Kern aan de Overtoom. Het magazijn was gevestigd
in het 'kruisgebouwtje'aan de Burg. Mooijstraat. In de zomer
maanden van de vijftiger jaren wordt De Kern als jeugdherberg
gebruikt en moeten de kruisverenigingen naar elders uitwijken.
Een onderkomen wordt dan gevonden in het veilinggebouw achter
het station, daar waar nu Dijkman Kaas is gevestigd. Deze situatie
is verre van ideaal en het Wit-Gele Kruis neemt in 1948 het initia
tief tot de stichting van een kruisgebouw. Al vanaf het prille begin
wordt er rekening mee gehouden dat het gebouw ook door het
Witte Kruis gebruikt zou moeten worden. Vooral het financiële
aspect is de drijfveer geweest. Weliswaar
wordt in de jaarverslagen over en weer
gesproken over 'goede' en 'bevredigende'
samenwerking, maar tussen de regels door
kan de lezer een zeker wantrouwen niet
ontgaan. Zo vindt op 5 juni 1952 een ver
gadering van de beide besturen plaats.
Doel van het overleg is 'om verschillen
van inzicht op te helderen'. Er blijken pro
blemen te zijn met betrekking tot de uit
leen van verplegingsartikelen en een
onduidelijke overeenkomst over de
kraamhulpverlening. Het gesprek is ken
nelijk toch niet zo bevredigend verlopen
getuige een aantekening in het notulen
boek van het Wit-Gele Kruis: "De samen
werking is 'vrij goed'maar wel probleem
met beheer magazijn".
Zuster Margot HMeihuizen van het
Witte Kruis vanaf 1945 tot 1963. Met
haar autootje toerde zij in haar vrije tijd
belangeloos met hulpbehoevenden en
ouden van dagen door de omgeving.
In het begin der vijftiger jaren wil het Wit-Gele Kruis zich in de
nog overwegend rooms-katholieke gemeenschap sterk profileren.
Maar men weet ook dat zowel door de ontkerkelijking als de
geplande uitbreiding van het landelijke dorp de verhoudingen vol
strekt anders zullen komen te liggen. Als er wordt gesproken over
de stichting van een kruisgebouw. is de geestelijk adviseur steeds
nadrukkelijk aanwezig. De derde partij in de besprekingen is de
gemeente Castricum in de persoon van burgemeester Smeets. De
financiën vormen een groot struikelblok voor de zo vurig gewens
te nieuwbouw. In 1951 komt de begroting uit op een bedrag van
70.000,-. Men schrikt daarvan zo hevig, dal men prompt besluit
om het plan nog maar even in de ijskast te zetten. "Eerst het bouw
fonds nog maar even opvoeren", is de mening van het bestuur van
het Wit-Gele Kruis. Van meet af aan is men het over de naam van
het gebouw eens. Het moet het Dr. Leenaershuis worden. Deze
rooms-katholieke huisarts was een zeer geliefd persoon in het
dorp. Over hem is een uitgebreid artikel verschenen in het 13e
Jaarboekje (1990). Hij was medisch adviseur en vice-voorzitter
van het Wit-Gele Kruis.
Na zijn dood in 1944 is door de bevolking geld bijeengebracht, dat
in een fonds is gestort. Het 'Leenaersfonds' bevat 3625,-, dat
men wil aanwenden als startkapitaal voor een kruisgebouw. De
plek is ook al uitgezocht, aan de Mient ongeveer op de plaats waar
het woonhuis van Leenaers heeft gestaan. Naast gemeentelijke
goedkeuring is ook van de Nederlandse Spoorwegen toestemming
nodig. Als die in 1954 komt, staan alleen de financiën nog in de
weg. Die drempel is zo groot, dat het nog jaren zal duren voordat
met de bouw begonnen zal worden. De drie partijen hebben even-
zovele opties. Het is óf alleen het Wit-Gele Kruis, óf tesamen met
het Witte Kruis, óf de gemeente gaat tot stichting over. In 1954
geeft burgemeester Smeets er nog de voorkeur aan dat beide ver
enigingen niet onder één dak komen. Het bestuur van het Wit-Gele
Kruis heeft voorkeur voor samenwerking, maar men verzuimt ken
nelijk toch om goed met de andere partij te overleggen. Op 2
november 1956 wordt een gezamenlijke vergadering belegd, waar
in het Witte Kruis haar ongenoegen uitspreekt over het feit dat
men uit de pers moet vernemen, dat de plannen al vergevorderd
zijn. Men belooft om het Witte Kruis van verdere plannen 'op de
hoogte te houden'.
Badhuis
Tot ver in de vijftiger jaren zijn vele hui
zen nog niet voorzien van een douchege
legenheid. Vele gemeenten hadden al
lang daarin voorzien door de stichting
van een badhuis. Zo niet de gemeente
Castricum. De enige mogelijkheid was
er door gebruik te maken van de facili
teiten van Duin en Bosch. Alleen op
zatermiddag kon men in het badhuis
daar een douche nemen. Kort na de
tweede wereldoorlog kreeg men alleen
toegang tot het badhuis als men een ver
klaring van de huisarts kon tonen dat
men geen schurft had. Al in de veertiger
jaren had het Witte Kruis aan het
gemeentebestuur gevraagd een dergelij
ke voorziening in het dorp te treffen.
Kort na de tweede wereldoorlog ant
woordt de gemeente dat door gebrek aan
bouwmaterialen van een dergelijke
bouw geen sprake kan zijn. Aan het
architectenbureau J. Luinge en M. Bart
te Alkmaar wordt de opdracht gegeven
om een ontwerp voor het kruisgebouw te
33