Waterstaatsstijl
Het 'haltegebouw' te Castricum is gebouwd in de bekende
'Waterstaatsstijl', een standaardontwerp, getekend door inge
nieurs van de afdeling Waterstaat van het Ministerie van Binnen
landse Zaken. In dit geval een gebouw der vijfde klasse. Elf meter
breed en acht meter diep, symmetrisch van bouw met beneden de
dienstruimten en wachtkamer, boven de woonruimten en de
zolderruimten onder de kap.
Electriciteit was in de bouwperiode in Castricum nog niet aan de
orde, dus alle verlichting van seinen, buitenlantaarns en werk
ruimten draaide op kaarsen, petroleum of gas. Op de foto uit 1905
zijn de olielampen te zien. Het H.S.M. terrein was aan de kant van
de Stationsweg afgesloten door een houten hekwerk, dat nog goed
te zien is op de foto. Het komt nog overeen met het ontwerp uit
1867. Ook de aanleg van de, oorspronkelijk tegen de overweg
Kramersweg gelegen, verhoogde losweg is uit het bouwjaar van
het station. Hij zal later nog ter sprake komen. In de notulen van
de Raad van Administratie staat op 29 maart 1867, dat op de sectie
Alkmaar - Uitgeest signaal- en andere toestellen voor de exploi
tatie geplaatst zouden worden, in overleg met de 'Eerstaanwezend'
ingenieur te Alkmaar. En dat wilde zeggen, dat het werk begon op
te schieten.
Stationsplein en omgeving
Op het 'proces verbaal van overgave en overname in beheer en
onderhoud van de toegangswegen naar het station' door A.J. van
Prehn aan burgemeester Zaalberg van Castricum namens het
Gemeentebestuur, is duidelijk het oude wegen- en padenplan te
zien van het westelijk deel van Castricum. Het tracé van de
spoorweg doorsneed niet alleen wegen als de Rijksstraatweg,
De trein uit Alkmaar (materieel '24) is binnen. De wagen op spoor
4 staat klaar om gelost te worden
Oudeweg, Kramersweg etc., maar verhinderde tevens de aanslui
ting van de Mient, toen nog een karrespoor, op een schuin, de
spoorbaan kruisend, voetpad even benoorden de overweg
Kramersweg. Tot herstel van de door de spoorweg 'afgesneden
gemeenschap van wegen en paden' werden parallelwegen aange
legd, leidend naar een overweg en ook deze wegen werden door
de Staatsspoorwegen in beheer overgedragen aan de gemeente
Castricum. Ook nu nog zijn sommige punten waarom het hier gaat
in het landschap aan te wijzen; alleen van de losweg, ooit gelegen
tussen het station en de overweg Kramersweg is niets meer terug
te vinden. Op de plaats waar eens werd geveild, staan nu honder
den fietsen en stoppen de bussen naar Egmond en het strand. Een
stukje van de -verhoogde- losweg staat nog op de kaart van Van
Prehn aangegeven.
Geen feest
Ter gelegenheid van de opening van de spoorlijn Den Helder -
Alkmaar waren er festiviteiten, waarover in de Alkmaarsche
Courant uitgebreid verslag wordt gedaan. Het is merkwaardig,
dat de opening van het baanvak Alkmaar - Uitgeest - Haarlem met
een kort verslag wordt volstaan, terwijl toch bijvoorbeeld de
Minister van Binnenlandse Zaken en de Commissaris des Konings
in Noord-Holland de proefrit meemaakten. In het verslag van de
Raad van Administratie staat, dat de Raad bepaalde: "dat bij
gelegenheid van de opening van den spoorweg Haarlem - Alkmaar
geen feest gegeven zal worden Welke reden de raad hiervoor
gehad heeft, staat er niet bij; we hebben er ook nooit meer iets over
gevonden.
Opening van de lijn Alkmaar - Haarlem op 1 mei 1867
De H.S.M. ontving een brief van de Raad van Toezicht (te
vergelijken met de Rijksverkeersinspectie, afdeling toezicht op
de spoorwegen) kennisgevende, dat twee zijner leden "op den 28e
dezer de opening zullen bewerkstelligen van den Spoorweg van
Alkmaar naar Uitgeest. Verzoek om den Heer Administrateur
Bake op te dragen bij die opening tegenwoordig te zijn tot het
zoonodig verstrekken van inlichtingenOok de Minister van
Binnenlandse Zaken en de Hoofdinspecteur van den Waterstaat
gaven kennis mee te willen rijden en wel van Haarlem tot
Alkmaar. En. zoals zij later na de proefrit zouden mededelen "de
rit was geschied zonder tot eenige aanmerkingen aanleiding te
hebben gegeven
Douceurtje en douceur
De Raad van Administratie was toch wel blij met de geslaagde
opening. Ze had het betrokken personeel een douceurtje gegeven:
"Den dank wordt de Raad overgebracht van al het personeel, dat
bij de opening van de zijtak Haarlem - Uitgeest eene gratificatie
ontvangen mogt". Terwijl, zo lezen we verder: "aan den Heer
'Ingenieur van de Weg' Mouthaan bovendien eene extra beloning
van f500,- werd toegekend, als blijk van waardering zijner goede
diensten, bewezen bij den aanleg van de lijn Haarlem - Uitgeest.
Dit bedrag zal dien Ingenieur met een vleiend schrijven van den
Raad worden toegezonden...
Kosteloze rit
Na de geslaagde proefrit wilde de H.S.M. ook iets doen voor het
publiek, uiteraard ook als reclamestunt. Op 29 en 30 april 1867
mochten liefhebbers kosteloos van het nieuwe vervoermiddel
gebruik maken en reden er volle treinen naar Haarlem vice versa.
Het dagje-uit beviel veel mensen zo goed. dat zij de laatste trein
misten, dan wel bij vertrek overvol aantroffen en dus een nachtje
moesten overblijven, of op kostbaarder wijze de terugkeer rege
len.
Verbouwing en uitbreiding
Kennelijk werd het spoorwegverkeer in het begin van deze eeuw
wat drukker: het aantal treinen per dag was flink toegenomen en
er ontstond behoefte aan uitbreiding van het station en de bijbe-
7
