De Castricumse familie Groentjes
Met de publicatie van de stamboom van de familie Groentjes
wordt de reeks Castricumse families in de jaarboekjes voortgezet.
De familie Groentjes is een betrekkelijk kleine familie, waarvan
bij de volkstelling in 1947 bijna 70 procent van alle naamgenoten
in Castricum woonden. Dus kunnen we ook hier met het volste
recht spreken van een echte Castricumse familie.
Hendrik Groentjes uit het Land van Kleef
De Castricumse familie Groentjes heeft haar wortels in Duitsland
en wel in het land van Kleef, niet ver van Nijmegen. De familie
Groentjes is terug te voeren tot ene Hendrik Groentjes, die in het
jaar 1713 in het dorpje Wissen wordt gedoopt als zoon van Jan
Gruntjes en Ida Meusen. Het dorpje Wissen ligt in het Land van
Kleef, niet ver van de Nederlandse grens bij Nijmegen (zie afb. 1).
In deze streek komt de naam Gruntjes (in het Nederlands uitge
sproken als Groentjes!!) en ook we! Gruntjens tot op heden veel
voor.
Hendrik Groentjes komt omstreeks 1740 nog ongehuwd in
Castricum terecht. Net als zovele Duitsers vond ook hij werk in
Nederland. Al vanaf de 17e eeuw ging er jaarlijks vanuit Duits
land een stroom van vooral mannen naar het relatief rijke Holland
om er te werken. Holland domineerde in die tijd de wereldhandel,
had vele koloniën en haar schepen voeren over alle wereldzeeën;
Amsterdam was een handelscentrum, er was veel werk en er werd
veel geld verdiend.
De trek naar Holland
In het naburige Duitsland was men vooral aangewezen op de
landbouw; hier waren de bodemopbrengsten gering, de kleine
zelfstandige boeren hadden maar beperkte mogelijkheden om in
hun levensbehoeften te voorzien en bij meerdere zonen uit één
gezin waren die gedwongen om elders wat bij te verdienen. Vele
Duitsers deden hier alleen seizoenarbeid (maaiers en turfstekers).
Het merendeel waren dagloners en boerenknechten, die tussen het
zaaien in het voorjaar tot het oogsten in het najaar naar Holland
trokken. Er zijn perioden geweest dat een Duitse boer alleen een
huurder aannam, die zich verplichtte om jaarlijks naar Holland te
gaan om daar zijn huur te verdienen. Uiteindelijk gold het als een
zaak van eer om in Holland te zijn geweest en niet werkloos achter
moeders pappot te zijn blijven zitten.
Een groot aantal Duitsers vestigden zich definitief in Holland,
hieronder waren kooplui, ambachtslieden en arbeiders. Naar
schatting zijn 40% van de inwoners van Noord-Holland van
Duitse afkomst.
Andere familieleden uit Duitsland
Hoewel alle Groentjes die nu in Noord Holland wonen afstamme
ling zijn van Hendrik Groentjes, is Hendrik niet als enige Groen
tjes uit het land van Kleef naar Holland gekomen. Zo komen er uit
dezelfde buurt als Wissen uit de naast elkaar gelegen dorpjes
Kervenheim en Kervendonk (bij Kevelaer) ene Barbara en Maria
Groentjes, verder is er nog ene Theodora Groentjes, waarvan de
geboorteplaats niet vermeld is, doch hoogstwaarschijnlijk een
zus is, omdat zij net als Maria doopgetuige is bij de geboorte van
een kind van Barbara Groentjes. Hun vader heet Jan Groentjes,
vermoedelijk een broer van Hendrik, die in Duitsland is gebleven.
Barbara Groentjes trouwt in 1785 te Heemskerk met Hendrik
Ahlens, krijgt vier kinderen, woont in Heemskerk en is aldaar in
1800 overleden. Theodora Groentjes woont in Beverwijk, alwaar
zij in 1802 overlijdt; zij trouwde in 1786 te Beverwijk met Rudolf
van Santen. Uit dit huwelijk waren acht kinderen geboren. Bij de
Een kaartje van omstreeks 1780 met
hierop aangegeven het dorpje Wis
sen. Op dit kaartje zien we ook de
wat grotere plaatsen langs de Rijn:
Emmerik, Rees en Wesel.
45
