Er waren verschillende werkplaatsen, waaronder het Philips-
Kommando, waar reparatiewerk werd verricht en o.a. knijpkat
ten en radiotoestellen werden geassembleerd. Dat Philips-
Kommando was voor de gevangenen van grote positieve
betekenis.
In de zomer van 1943 kwam de Krankenbau gereed: een klein
echt ziekenhuis dat mede door de medewerking van Philips goed
ingericht was. De lagerkommandant stemde er mee in dat er een
equipe kwam van Nederlandse gevangenen: huisartsen, specia
listen (ongeveer twaalf) en geschoolde verplegers. Van dat team
heeft dokter Leenaers ook deel uit gemaakt en hij heeft zich er
volledig voor ingezet.
Hij maakte veel vrienden in het kamp, waaronder de Drentse
kunstschilder Reinhart Dozy, die hem in zijn zebra-pak heeft ge
tekend. (afb 9) De driehoek op het pak was het kenteken van de
politieke gevangenen. De tekening is opgevouwen in een porte
feuille uit het kamp gesmokkeld.
De omstandigheden waaronder Dozy en Leenaers elkaar leerden
kennen en waaronder de tekening is gemaakt, blijken uit een
brief die dokter Leenaers na zijn vrijlating schreef aan de vrouw
van Dozy vanuit Son.
Geachte Mevrouw Dozy.
Het is mij een groot genoegen U de hartelijke groeten van Uw
man te mogen overbrengen. Hij kwam bij mij in het ziekenhuis,
omdat hij een beetje dikke beenen had van het klompendragen,
hetgeen daar veel voor komt. Na een paar dagen was hij weer be
ter, maar omdat er een tweetal gevallen van vlektyphus waren
moesten alle patiënten in het ziekenhuis blijven. Wij hebben
daarvan geprofiteerd, want ziek was toen eigenlijk niemand
meer en het was meer een vacantie. Uw man heeft toen heel wat
portretten getekend, onder anderen het mijne, dat buitengewoon
geslaagd is.
Hij ziet er uitstekend uit en zijn humeur is voortreffelijk. Wij
hebben het samen erg genoegelijk gehad en zijn wederzijds op de
hoogte van eikaars familie en woonplaatsen. Zoo heb ik Uw huis
op de foto bewonderd, zooals het daar ligt te midden der Drent-
sche hei.
Tot mijn spijt mag ik niet in Elp komen, anders was ik U zeker
persoonlijk komen opzoeken. Zijn pakketten komen regelmatig
aan en die waren dan ook zeer welkom, want het gewone eten is
daar niet overdreven schitterend. Naar ik van harte hoop zal hij
ook spoedig vrijkomen. Sinds bijna 2 maanden behoeft hij niet
meer de appèls bij te wonen, die eigenlijk het ergste deel van
Vught vormen. Hij is nu in het z.g. schonungsblok en gaat bij
Philips werken, dat is in een barak en heeft dus in het najaar vele
voordeelen.. U kunt dus volkomen gerust over hem zijn.
Zelf probeer ik weer aan de vrije maatschappij te wennen!
Met de meeste hoogachting.
H.M.J.M. Leenaers
Vrijlating
Dokter Leenaers werd weer vrijgelaten op 19 september 1943.
Hierbij hebben akties, die collega's uit het artsenverzet en met
name dokter Hoeneveld voor hem hebben gevoerd, een belang
rijke rol gespeeld.
Hij vervoegde zich bij zijn gezin in Son. In de tweede week van
september was zijn woning aan de Mient gesloopt.
Huishoudster Regien Baltus was met de familie meegekomen
naar Brabant. Zij herinnert zich deze periode als een verschrik
kelijke tijd, vooral toen in Brabant de gevechten rond de bevrij
ding van ons land losbarstten en de kogels door het dakraam
vlogen.
30
Dokter Leenaers pakte onmiddellijk zijn werk voor het Centrum
van het Medisch Contact weer op. Hij kwam als arts in dienst van
Philips in Eindhoven en nam waar voor andere artsen.
In Castricum nam zijn vriend Van Nievelt onder moeilijke om
standigheden vanuit Limmen de praktijk van Leenaers waar.
Door enkele oud-patienten werd in Castricum gecollecteerd om
nieuwe instrumenten voor Leenaers te kunnen kopen. Deze col
lecte werd door burgemeester Masdorp ontdekt en verboden. De
ingezamelde gelden nam hij in beslag en stortte die in de kas van
Winterhulp.
Dat men hem in Castricum niet was vergeten blijkt ook uit een
brief die hij op 13 december 1943 stuurde aan mevrouw De Vries,
echtgenote van Piet de Vries die voor de evacuatie aan het Dok
terspad, tegenwoordig Dr. Leenaersstraat, woonde.
Beste Juffrouw de Vries
Je aardige brief heeft mij erg vee! plezier gedaan en nog hartelijk
bedankt voor je bonnen, waar ik de kinderen mee verrassen kan.
Je zult wel gehoord hebben, dat ik geheel de oude gebleven ben,
dus nog flink mopperen als ik een kwaje bui heb!! Het kan in een
paar jaar tijd aardig veranderen. Eersteen flink bloeiend dorp en
nu zitten we allemaal verspreid en kunnen elkaar bijna niet meer
terug vinden.
Hier in het Brabantsche tand is het stil en eenzaam. Je ligt 9 km.
van de trein en vrijwel geen bussen, die bovendien meestal een a
twee uur te laat zijn. Het is niet zoo erg prettig om met dit weer
uren buiten te staan wachten. Ik ga zelf nogal eens hier en daar
waarnemen voor een dokter, die ziek is, dan blijf je tenminste aan
het werk.
In het kamp is het nu in den winter niet zoo prettig. Het zaler wel
erg koud zijn en dan met dat slechte eten wordt het er niet beter
op. Is Piet gelukkig nog aan het werk in het land? Dat werken in
Duitschland valt ook niet mee, want daar gebeurd nog al eens
wat.
Ons kleinste kindje groeit erg goed. Het is erg stout, maar praat
nog heel weinig. De andere kinderen maken het allemeel goed.
Jammer, dat je nog steeds zooveel tast van je rug hebt en ook dat
vloeien moest eigenlijk ophouden. Die twee staan wel met elkaar
in verband. Heb je nog een goed corset? Hulp is overal moeilijk
te krijgen.
Als je veel kinderen hebt komen ze heelemaal niet meer.
Nu, beste Marie, hou je goed, doe de groeten aan je man en kin
deren en alle verdere bekenden, die in je omgeving wonen.
tot ziens
H.M.J.M. Leenaers
Dokter Leenaers is nog enkele keren in Castricum teruggeweest.
Kapelaan Van der Zalm noteerde op 15 april 1944 in het eerderge
noemde dagboek van de Pancratius-parochie: "Vanmiddag om
12.30 uur is de held van Castricum dokter Leenaers even aan ge
weest. Hij ziet er goed uit en is nog even strijdvaardig"
Afscheid
Juni 1944: de invasie is begonnen. Bayeux is veroverd. Dan komt
het bericht dat dokter Leenaers ernstig ziek in Tilburg in een zie
kenhuis is opgenomen. In de trein was hij onwel geworden. Colle
ga's uit het verzet, de professoren Borst en Biemondt uit Amster
dam hebben hem nog in het ziekenhuis opgezocht om te zien of
zij nog iets konden doen, maar zijn toestand was hopeloos.
Op 22 juli overlijdt dokter Leenaers op 42-jarige leeftijd.
Op 27 juli vindt de begrafenis in Castricum plaats. Een deputatie
van de bevolking en verschillende verenigingen willen het stoffe
lijk overschot aan het station afhalen. Op last van de burge-
ai
