Veranderingen in het reglement van bestuur
Op het oorspronkelijk 'Bijzonder Reglement van Bestuur voor
de Castricummerpolder' komen door de tientallen jaren heen
verschillende wijzigingen, die telkens door de Provinciale Staten
worden besloten en vervolgens bij Koninklijk Besluit worden
goedgekeurd. Vergelijken we bijvoorbeeld het reglement van
bestuur van 1964 met dat van 1871 dan zijn de verschillen be
trekkelijk gering: om lid van het bestuur te kunnen zijn, is nu
het bezit van 1 hectare land voldoende of het bezit van be
bouwd eigendom, waarvoor men een omslag betaalt minstens
gelijk aan de omslag voor 1 ha. onbebouwd. Op dezelfde basis
heeft men nu stemrecht; men heeft niet meer stemmen bij gro
ter grondbezit.
Een jaar Castricummerpolder
Om enig idee te geven van de activiteiten van het polderbestuur
is het wel en wee gedurende een jaar uit het archief van de pol
der gelicht; gekozen is voor het jaar 1889 - nu honderd jaar gele
den. Elk jaar is er een terugkerend aantal onderwerpen,
waarmee het polderbestuur zich dient bezig te houden. Om er
enkele te noemen:
de reparaties aan de molen, salaris en onkosten van de mole
naar
verpachting van viswater en van grasgewas op wegen en dij
ken
onderhoud van wegen, uitdiepen van vaarten, dempen van
sloten
zaken betreffende duikers, pompen, het gemaal; herstellen
van schoeiingen
vaststelling, bekendmaking en uitvoering van de schouwen
vaststelling van de begroting, financile administratie
inning van polderlasten en omslag onderhoud St. Aagtendijk/
zeeweringen (deze werden door het Hoogheemraadschap
Noordhollands Noorderkwartier bij haar oprichting in 1919
overgenomen)
verkiezing van bestuursleden.
In het jaar 1889 zijn er 106 ingelanden, die stemgerechtigd zijn,
ofwel een grondbezit hebben van minstens één hectare. Lid van
het bestuur mogen de ingelanden zijn met een grondbezit van
meer dan vijf hectare; in 1889 zijn daartoe 47 personen gerech
tigd. De onderstaande lijst geeft de namen van de personen of
instellingen met in dat jaar meer dan 15 ha land in de Castri
cummerpolder in bezit:
Afbeelding 9
Detail van het schild op de in 1896 gebouwde molen 'De Dog.'
nr
naam
woonplaats
grootte bezit
1
M.J.Deutz, douairière van D.F.Gevers
Oegstgeest
56,8 hectare
2
Rooms Katholieke Kerk
Castricum
36,7
3
Jacob Pzn Kuijs
Castricum
35,4
4
Wed.van Wulbert vari Weenen
Castricum
32,4
5
Jacob Brakenhoff
Nijmegen
30,7
Pietertje Vennik, wed.van J. Muijs
Castricum
29,2
7
Wulbert Melker
Castricum
28,7
8
Adriaan Laan
Wormerveer
26,6
9
Mari P.Th. Previnaire
Haarlem
25,5
10
Jacob Czn Kuijs
Castricum
24,4
11
Pieter van der Park
Castricum
21,1
12
Willem Groot
Castricum
21,0
13
Arie Asjes
Castricum
21,0
14
Algemene Armen
Castricum
20,3
15
Frans Glorie
Castricum
19,9
16
Arie van der Park
Castricum
19,6
17
Gerrit Brakenhoff
Castricum
17,6
18
Jan Sz Prins
Wormerveer
17.3
19
Jan Jz Schermer
Castricum
16,9
20
Gerrit Albrink
Uitgeest
15,8
21
Cornelis Spaansen
Castricum
15,4
In het jaar 1889 bestaat het polderbestuur uit Jacob Pzn Kuijs als
voorzitter, S. Louter en A. van der Park als poldermeesters en A.
Asjes, P. van der Park, J. Schuijt en Jb. Veldt als hoofdingelan
den. In dit jaar wordt zeven keer vergaderd in de Rustende Ja
ger.
Het jaarlijks financiëel overzicht geeft eveneens een indruk van
de omvang van het beheer van de Castricummerpolder. In 1889
is de omslag f 1,75 per hectare (in 1989 is dit bedrag gestegen
tot 124 gulden); deze omslag wordt geheven over 929 ha, zijnde
de oorspronkelijke grootte van de polder uitgebreid met 39 ha
van afgegraven duinvlakten (de Zanderij). Verder werd f 0,25
per hectare geheven ten behoeve van het Hoogheemraadschap
van de Uitwaterende Sluizen voor de kosten van het beheer van
de Schermerboezem.
De belangrijkste inkomsten in 1889 zijn:
bovengenoemde omslagen f 1863,-
huur van jacht en viswater 61,-
pacht van grasgewas van dijken en wegen 122,-
De belangrijkste uitgaven in 1889 zijn:
onderhoud aan de molen f. 890,-
aan wegen 25,-
aan duikers, schoeiingen, bruggen 178,-
heinwerk aan tochten, vaarten, sloten 810,-
heinwerk aan de Kerkedijken (de helft
ten laste van de Ned. Herv. kerk) 42,-
kosten aan Uitwaterende Sluizen 195,-
Noorder IJ en Zeedijk 612,-
St. Aagtendijk 29,-
administratie en huishoudelijke kosten 147,-
aan salarissen/ gaarloon/ presentiegeld:
- voorzitter 30,-
- poldermeesters 40,-
- secr.-penningmeester 75,-
- hoofdingelanden 24,-
- molenaar 170,-
- bode 20,-
De Dogmolen
Zoals eerder vermeld is onbekend wanneer de oudste Dogmo
len is gebouwd; dit zal vermoedelijk omstreeks 1600 zijn ge
weest. In 1613 zijn de vaarten verbreed om het water bij de
Dogmolen beter te doen toestromen. Op een kaart uit het begin
van de 17e eeuw staat de Castricummermolen reeds aangege
ven (zie afb. 2).
Van wat minder lang geleden zijn nog bewaard gebleven een or
donnantie of voorschrift uit 1768 waaraan de molenaar zich
moet houden. Volgens deze ordonnantie moet de molenaar:
17
