Brackenhoff ren bekend: schild in rood, hond in zilver en waldhoorn in zil ver, goud of zwart. De waldhoorn is omlaag gekeerd, terwijl de ze in het andere wapen is opgeheven; dit is eigenlijk het enige verschil van betekenis tussen beide familiewapens. Strasbourff Afbeelding 1 Het wapen van de familie Brakenhoff met de opgeheven wald hoorn. Afbeelding 2 Een andere afbeelding van het familiewapen met een omlaag gekeerde waldhoorn. Holland-gangers In vroeger eeuwen toen in Duitsland de bodemopbrengsten ge ring en de mogelijkheden om iets te verdienen vooral voor de kleine zelfstandige boeren buitengewoon beperkt waren, was een aantal mannen gedwongen om elders wat bij te verdienen. Vele Duitse mannen gingen naar het naburige Holland, waar mee al eeuwenoude nauwe verbindingen bestond en dat door haar gunstige ligging aan de zee en bevaarbare rivieren een le vendige handel dreef en daardoor een zekere welvaart had verworven. Dit rijke Holland trok sinds het einde van de 16e eeuw een groot aantal mensen als kooplui, ambachtslieden, arbeiders en solda ten aan uit het in verhouding arme Duitsland. De trek naar Hol land hield tot in de vorige eeuw aan. Vele Duitsers deden hier alleen seizoenarbeid (maaiers en turfstekers). Het merendeel waren dagloners en boerenknech ten, die tussen het zaaien in het voorjaar tot het oogsten in het najaar naar Holland trokken. Er zijn perioden geweest dat de Duitse boer alleen een huurder aannam, die zich verplichtte om jaarlijks naar Holland te gaan om daar zijn huur te verdienen. Uiteindelijk gold het als een zaak van eer om in Holland te zijn geweest en niet werkloos achter moeders pappot te zijn blijven zitten. „Die Hollandgangerei" heeft meerdere eeuwen aangehouden. Een groot aantal Duitsers vestigde zich definitief in Holland; naar schatting zijn 40% van de inwoners van Noord-Holland van Duitse afkomst. Ook hebben diverse Brakenhoff's uit de ver schillende in Duitsland voorkomende takken zich hier gevestigd. De verspreiding van de familie Brakenhoff in Nederland Voor zover we hebben kunnen nagaan stamt elke Brakenhoff, die momenteel in Nederland woont, af van de Castricumse fami lie. Dit is op zijn minst opmerkelijk te noemen, daar in vroeger eeuwen allerlei families Brakenhoff in Noord-Holland woonden, die niet verwant waren, veelal eerder in Holland waren komen wonen, uitgebreider waren dan de Castricumse familie en toch nu reeds lang zijn uitgestorven. Zo trouwt in 1724 in Monnikkendam ene Hemme Brakenhoff uit Detern. Hij woont in Monnikkendam en heeft 3 zoons en 3 dochters. Een zoon Paulus Brakenhoff woont in Amsterdam en staat aangegeven als meester kunstverlakker met in 1754 een werkplaats bij de Amstelgracht. Ook woont er ene Johannes Brakenhoff in Amsterdam. Johan- nes was omstreeks 1737 in Detern geboren en in 1769 in Amsterdam met Johanna Koelman in het huwelijk getreden. Johan Friedrich Brakenhoff afkomstig uit Bokel in het Olden- burgse, is Luthers, woont op de Singel in Amsterdam en trouwt aldaar in 1803 met Charlotte Evers. Paulus Christiaan Brakenhoff is eveneens geboren in de omge ving van Oldenburg in 1763 en komt al op jonge leeftijd naar Holland, woont eerst in Amsterdam; met zijn eerste huwelijk in 1796 woont hij op de Laat in Alkmaar. Hier is hij winkelier en koopman in brandhout. Paulus koopt en verkoopt veel huizen in Alkmaar. Ook hij heeft geen nakomelingen. Dan vestigde Fokke Hendrikszoon Brakenhoff zich in 1723 in Oude Schild op Texel. Fokke was gereformeerd, slager en in 1699 in Harlingen geboren; hij had verder alleen nog een onge huwde broer. Op Texel krijgt Fokke Brakenhoff meerdere kinderen. Onze familie Brakenhoff heeft zich vanuit Castricum over vele plaatsen in Noord-Holland en ook daarbuiten verspreid. Aan de hand van de gepubliceerde gegevens van de volkstelling van 1947 kunnen we de woonplaatsen van alle op dat moment in le ven zijnde Brakenhoff's nagaan. In dat jaar wonen er 337 Bra kenhoff's in Nederland, waarvan 298 in Noord-Holland en 39 in andere provincies (Zuid-Holland 20, Gelderland 13, Utrecht 4). Als Castricumse familie telt uiteraard Castricum de meeste naamgenoten; in 1947 wonen hier 110 Brakenhoff's, gevolgd door Alkmaar met 32, Velsen en Beverwijk met elk 26, Assen delft 17, Uitgeest 13, Krommenie 11, Bergen en Limmen met elk 10 en Den Helder met 7. Verder zijn er in Noord-Holland nog 14 niet nader te noemen gemeenten elk met minder dan 5 Brakenhoff's. Bij dezelfde volkstelling van 1947 komen in Nederland nog en kele gelijklijkende achternamen voor t.w. 24 personen met de naam Brakhoven en 5 personen met de naam Brackenhoff. De 9 personen, waarvan de naam met één f wordt geschreven (Bra kenhof) horen bij de Castricumse stam en zijn verwerkt in de bo vengenoemde aantallen; waarschijnlijk is er bij de Burgerlijke Stand eerder een schrijffout gemaakt. Frans Brakenhoff, dorpschirurgijn van Limmen De stamvader van de familie Brakenhoff oefende in Limmen het beroep uit van chirurgijn. Op het platteland lag de uitoefening van de geneeskunst in handen van de chirurgijn. Chirurgijns wa ren niet academisch gevormd en waren evenals kooplieden en handwerklieden georganiseerd in gilden. Binnen de organisatie van het chirurgijnsgilde werd gewaakt over het vakmanschap van de leden en werden proeven van be kwaamheid afgelegd. De opleiding tot chirurgijn vond plaats door bij een meester- chirurgijn in de leer te gaan. Had de leerjongen dat een vier- of vijftal jaren gedaan dan kon de chirurgijnsproef worden afge legd, waarna men de meestertitel verkreeg. Een chirurgijn hield zich in principe bezig met de uitwendige geneeskunde, die zich meestal beperkte tot kleinere operaties. Somtijds verrichtte de 30

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Jaarboek Oud Castricum | 1988 | | pagina 30