Boerderij Starrenburg en haar bewoners
Tegenover de buitenplaats Gaeff of Starburg is aan de Bleumer-
weg de nu nog aanwezige boerderij Starrenburg gelegen. Het
bouwjaar van deze boerderij is niet bekend; wel mogen we aan
nemen dat de voorganger ervan deel uitmaakte van de eigen
dommen van de eigenaar van de buitenplaats.
We kunnen aan de hand van notariële akten, die zijn gepasseerd
bij eigendomsoverdrachten, enige bijzonderheden van deze
boerderij achterhalen.
De oudst bekende verkoping dateert uit 1827; op 12 november
van dat jaar vindt er een publieke verkoping plaats van: „Een
kapitale en welgelegen huysmanswoning (boerderij) met stalling
en berging van hooi voor 17 koeien en 2 paarden met erf, tuin,
boomgaard en bosjes, groot 74 roeden en 20 ellen, staande en
gelegen te Zuid Bakkum, belend ten oosten Jacob Stuifbergen
en ten westen Van Merode Westerloo".
Verder worden nog 14 percelen land met een totale grootte van
ruim 27 hectare te koop aangeboden i).
V VERKOOPING OP REGTERI.TJK GEZAG.
Door het miniscer.e van den te Alkmaar res.dètrende Notaris Mr.
JAC013 NUHOUT v.tN Dm VEEN zr.i men in gevolge bel;oniei»,
autorisatie op Woensdag den 14' en Donderdag den I5e November
dezes jaarsdes morgens om 9 ure, voor gereed geld, ten huiztf
van wijlen PIETER MORSCHte Itaccuni gemeente Castricum i
presrmccrrn tc vvrkuupciiAl liet LEVEND VEE, BOEHEN et»
BOUWGEREEDSCHAPPEN, Hooi, Haver, Stroo, HUISRAADj'
MEUBELEN, INBOEDEL, eu verdere roerende Goederen; be-
hobrende tot de Na menschap van gezegde Pieter Morsc'i, te liaccum
gemeente Castricum gewoond hebbende en aldaar overleden.
Zegt het voort.
Afbeelding 1
Openbare verkoping in 1827 van de inboedel van boerderij
Starrenburg.
De boerderij was eerder eigendom van Pieter Morsch; na zijn
overlijden in 1827 worden zijn bezittingen geërfd door zijn 2e
vrouw Gijsje Jansdr. Hagen en zijn meerderjarige kinderen Cor-
nelis en Maartje Morsch uit zijn eerste huwelijk met Ceetje
Dreeger.
In genoemde publieke verkoping komt de boerderij met omlig
gende landerijen voor 6375 gulden aan Gijsje Jansdr. Hagen; zij
had reeds als erfgename 2/3 gedeelte in haar bezit. De publieke
verkoping is waarschijnlijk gehouden om er voor te zorgen dat
de twee stiefkinderen Cornelis en Maartje Morsch hun rechtma
tig erfdeel zouden ontvangen.
Tijdens haar eerste huwelijk met Arend Bruin woonde Gijsje in
Egmond aan de Hoef, alwaar haar man in 1810 is overleden. In
1811 hertrouwt zij met de dan in Velsen woonachtige weduw
naar Pieter Morsch. Vermoedelijk gaan zij zeer kort na dit huwe
lijk in Bakkum wonen op de boerderij, die zij in 1817 in eigen
dom verwerven.
De inrichting van de boerderij
Enkele maanden na het overlijden van Pieter Morsch was reeds
in aanwezigheid van notaris Jacob Nuhout van der Veen op 8
augustus 1827 een zeer uitvoerige inventarisatie verricht van de
veestapel en de inboedel van de boederij 2). In deze beschrijving
staat zeer nauwkeurig aangegeven, waaruit de inboedel bestaat
en wat in welke vertrekken aanwezig is. De inventarisatie is zo
grondig verricht dat o.a. allerlei kledingstukken, serviesgoed,
gereedschappen gedetailleerd staan vermeld. Hierdoor weten
wij ook uit welke vertrekken de boerderij bestaat.
Zo worden genoemd: de keuken, het voorend, een opkamertje,
een klein kamertje, de kelder, de koestal en de dors. In de keu
ken staat een tafel met 8 stoelen, er is een haard en een bedste
de en er hangen 15 schilderijtjes; de keuken is kennelijk als
woonkamer in gebruik. Bedsteden zijn er ook in het voorend en
op de koestal (voor de knecht). Op de koestal staan 360
zoetmelkse-kazen opgeslagen. Te oordelen naar de boerenge
reedschappen worden op de boerderij veel kazen gemaakt.
Op de dors staan 2 boerenwagens; in de boet naast de boerderij
staan nog een schulpkar en een boerenkar.
Aan levend vee staan in het land 17 koeien, 2 vaarsen, 3 pinken,
6 graskalveren, 2 bruine paarden, 4 schapen en 4 lammeren, 5
varkens, 3 kippen en 1 haan.
De totale waarde van de roerende goederen, waaronder verder
ook veel gouden en zilveren sieraden, wordt geschat op ruim
2900 gulden. Op 14 en 15 november 1827 worden alle roerende
goederen in het openbaar verkocht ter verdeling van de nala
tenschap van Pieter Morsch 3). Gijsje Hagen blijft het boerenbe
drijf uitoefenen; bij de volkstelling van omstreeks 1830 woont zij
als 69-jarige weduwe en boerin op de boerderij met de 29-jarige
Dirk Castricum en de 26-jarige Dirk Groenveld als boerenknech
ten en de 24-jarige Antje Krom als werkmeid.
Volgens de beschrijving die bij de instelling van het kadaster in
1830 is opgemaakt, wordt de boerderij omgeven door enkele
stukjes bos, een boomgaard, een tuin, bouwland en weiland. De
details zijn (zie schets):
perceelnr. 190-groot: 2 are 30 ca - in gebruik als: bos
191-
27 are
-
boomgaard
192-
12 are
-
huis en erf
193-
4 are
60 ca -
tuin
194-
3 are
10 ca -
weiland
195-
3 are
50 ca -
bos
196-
41 are
70 ca -
bouwland
Afbeelding 2
Links de boerderij in 1830rechts na de verbouwing in 1896.
