gonnen. De buurtschappen hebben deze aanpak gezamenlijk
ondernomen en is al in een vroeg stadium voltooid.
De eerste dijkjes
De dijkenbouw in Castricum begint met de reeds vermelde wa
terkering van de Zanddijk door de monniken van de Abdij. De
eerste waterkeringen zijn meer lage kaden, die tegelijkertijd een
wegfunktie hadden, rond kleine lokale terreinen. Zo'n dij-
kenstelsel vinden we in Bakkum, waar men al in het midden
van de 12e eeuw het Zeerijdtsdijkje en het Zuiddijkje aanlegt.
Het tracé ligt op de wegen, welke nu als Achterweg en Bleumer-
weg bekend zijn. Dit gebied blijft in dit artikel verder buiten be
schouwing.
Ongeveer in dezelfde periode als in Bakkum heeft men een aan
eengesloten dijkenstelsel aangelegd ter afsluiting van de 3
buurtschappen Heemstede, Oosterbuurt en Noorteinde.
Het grondgebied van deze buurten sluit aan op de voormalige
strandvlakte, waarin het riviertje de Die of Dije (d'IJe) zich een
weg baant. Het riviertje behoort tot het stroomgebied van het IJ
en de Krommenije vormt tegelijkertijd de natuurlijke grens met
Uitgeest. Het dijkenstelsel wordt gevormd door de Bogaardsdijk
in het noorden, vervolgens de Kerkedijk en de Korendijk in het
zuiden.
Het verloop van de Boogaardsdijk is zeer grillig en verraadt
daardoor het volgen van natuurlijke elementen in het terrein.
Het begin is in een knik van de Brakersweg ter hoogte van het
Schulpstet, kruist vervolgens het oorspronkelijke tracé van de
Soomerwegh, de oude verbinding met Limmen.
Op een detail van de topografische kaart is het gehele dijkenstel
sel rond Castricum en de omliggende gemeenten weergegeven.
Een aantal dijken zijn aan de nieuwbouw ten offer gevallen. Ve
le dijken zijn nog in het landschap herkenbaar.
10
Afbeelding 3
De Korendijk, zoals hij nu nog duidelijk herkenbaar is. De dijk
ligt op de grens van Castricum en Heemskerk. De foto is geno
men op de zuid-west grens van Heemstede. Op de achtergrond
de duinenrij en daarvoor het Krengenbos.
De dijk buigt vervolgens vrij scherp achter de Asjeshoeve om
naar het zuid-oosten en omsluit vervolgens de hoge gronden
rond Kronenburg en sluit dan op de noord-oostelijke grens van
Heemstede aan.
De Kerkedijk vormt verder de oostelijke afsluiting van Heemste
de en sluit vervolgens aan op de Korendijk, die naar het westen
de verbinding met de duinen maakt. Vanaf de zuidgrens van
Heemstede ligt nog de Heemstederdijk, die aansluit op de
strandwal van Uitgeest in het oosten.
De Korendijk
De Korendijk (kore=keur, schouw), vroeger ook Maerdijk gehe
ten, heeft een opvallend rechte lijn. Het vormt de grens met
Heemskerk. Tot in de Middeleeuwen heeft ten zuiden van
Castricum een bos gelegen. Bossen zijn vaak natuurlijke gren
zen. Aangenomen mag worden, dat dit bos de grens tussen de
beide gemeenten heeft bepaald.
De dijk is in de 12e eeuw aangelegd tegen wateroverlast uit het
lage land tussen de gemeenten. Deze laaggelegen strook is een
restant van de oude zuidelijke estuariumtak. In tegenstelling
met andere Castricumse dijken heeft de Korendijk een opval
lend zwaar dijklichaam. Kennelijk was de wateroverlast uit deze
laagte zodanig, dat hier een hogere dijk nodig was.
Ter hoogte van het Krengenbos is nog een dijkbreuk zichtbaar
in de vorm van een uitstulping, (zie afbeelding 5; artikel 'Van
zeegat tot grasmat')Deze doorbraak is ontstaan in het jaar 1643.
De dijk is doorgebroken door water, dat zich een weg baande in
noordelijke richting, zoals uit het profiel van de braak blijkt.
Door middel van grondonderzoek werd in 1939 en 1940 de om
vang van het wiel, d.w.z. de kolk die na de doorbraak is achter
gebleven, precies vastgelegd.
Ten zuiden van de dijk ter hoogte van de plaats van doorbraak,
hebben blijkens een register uit 1730 percelen land namen als
Dronkenkamp (Verdronken-kamp) en Kromweels (Krom-wiel).
De Heemstederdijk
De Korendijk vormt ook de zuidgrens van Heemstede en heeft
daar aansluiting op de Heemstederdijk. Deze waterkering loopt
in een vrijwel rechte lijn naar Uitgeest. Het komt uit op een dijk
je dat langs het fraai kronkelende riviertje de Dije loopt, het
restant van de belangrijke Middeleeuwse stroomgeul.
Niet onvermeld in dit gebied mag blijven de op Heemskerks
grondgebied gelegen dijk de Noordermaatweg. Deze dijk ligt
aan de overzijde van de voormalige estuariumtak evenwijdig
met de Korendijk. De verkavelingssloten lopen loodrecht op de
sloten langs de dijken. Het karakter van de Heemstederdijk is
duidelijk anders dan de Korendijk. Heeft de Korendijk een dui
delijk dijklichaam, de Heemstederdijk vanaf de geest Heemste-
