Historie van de R.K. Pancratiusparochie
Gezien het kloeke formaat van de kerk zou men voor het kleine
dorp met slechts enkele honderden inwoners een bloeiend ker
kelijk leven kunnen vermoeden
De oudst bekende kerkelijke leider is Dirck Gerritsz van
Nortich, wiens naam in 1326 wordt vermeld.
I)e reformatie
De vroegste periode tot aan de reformatie
Kort nadat de Frankische hofmeier Pepijn II de Friese koning
Radboud bij Wijk bij Duurstede heeft verslagen, landt in het
jaar 690 de uit Ierland afkomstige Willibrord met zijn elf gezel
len op onze kust om het christendom te prediken.
Onder de gezellen zijn o.a. Adelbertus en Engelmundus, die tot
taak hebben om in ons gewest Kennemerland de Westfriezen
tot het christendom te bekeren.
In korte tijd weten zij het christendom te verspreiden en wor
den bedehuizen gesticht.
Deze eerste in de 8e eeuw gebouwde kerkjes zijn vermoedelijk
niet meer geweest dan eenvoudige uit hout opgetrokken bouw
sels.
Tot de oudst bekende gelden in onze omgeving de moederker
ken van de aan Willibrordus gewijde kerk te Heiloo en de aan
Engelmundus gewijde kerk te Velsen.
Tot de oude kerkjes moet ook genoemd worden het aan Adel
bertus gewijde kapelletje te Egmond Binnen, welke na zijn
dood aldaar wordt gesticht.
Van die te Egmond wordt als stichtingsjaar 740 genoemd. In de
10e eeuw wordt door graaf Dirk I een klooster te Egmond ge
sticht.
Over de geschiedenis van de Rooms Katholieke parochie Cas-
tricum is tot aan de reformatie weinig bekend.
Archeologische onderzoekingen in de oude Pancratiuskerk (de
huidige N.H. kerk) doen vermoeden, dat op dezelfde plaats een
houten kapel heeft gestaan.
In het register van tienden van 1280 van het bisdom Utrecht
wordt onder het dekanaat Kennemerland de kerk van Castri-
cum vermeld.
Hoe oud het oudste deel van het huidige gebouw is, is niet exact
bekend, aangenomen wordt, dat het uit de le helft van de 11e
eeuw stamt.
Opmerkelijk is, dat de Pancratiuskerk niet genoemd wordt op
de lijsten van de aan de abdij te Egmond behorende kerken.
enorme opstand uit en in 1566 lucht het volk zijn opgekropte
woede in de beeldenstorm.
De strijd tegen de Spanjaarden in Kennemerland kent zijn
hoogtepunt in de belegering van de steden Alkmaar en Haar
lem.
Op het einde van de Middeleeuwen voltrekt zich een gigantische
hervorming van de kerk in Europa.
De kerk is verstard in de sleur van eeuwenlange gebruiken; de
geest van het oorspronkelijke geloof door de zending van
Willibrord hier gebracht, is verloren gegaan.
De kritiek op de misbruiken van de kerk met o.a. de aflaten
handel wordt bevorderd door grote staatkundige hervor
mingen, welke zich over geheel Europa voltrekken.
De reformanten willen af van de pracht en praal van de kerk en
terugkeren tot de oorspronkelijke leer.
De Spaanse overheersing tracht het gezag van de R.K. kerk te
herstellen door een meedogenloze vervolging van de aan
hangers van de nieuwe leer.
Na de komst van Alva en zijn beruchte schrikbewind breekt een
afb. 1
St. Pancratius: volgens de legende afkomstig uit Phygië een
landstreek in westelijk klein Azië geboren in 290 n.Chr. uit
rijke ouders en wees geworden. Hij trok met zijn oom naar Ro
me en werd daar als aanhanger van de R.K. leer op 14-ja-
rige leeftijd onthoofd tijdens het bewind van keizer Diocletianus.
Hij werd vooral in de Middeleeuwen veel vereerd in heel West-
Europa. Hij behoort tot de z.g. ijs heiligenfeestdag 12 mei.
(collectie: archief Pancratiusparochie).
3
