De Kronenburger weilanden zijn dus Archeologisch Monument
geworden! Daarmee is een begin gemaakt met bescherming van
deze historische terreinen. Voor een afdoende bescherming zal -
indien het de moeite waard wordt geacht - nog moeten worden
gezorgd. Op dit moment valt het nog buiten de plannen voor de
Oostelijke Uitbreiding. Maar grenzen kunnen verschuiven,
zoals ook blijkt uit de oostgrens van het Streekplan en die van
de Structuurschets, die meer naar het oosten ligt.
Kronenburg en het omliggende land bedreigd
In het open gebied bevinden zich binnen de gemeente
Castricum een aantal waardevolle historische en landschappe
lijke elementen. In het zuiden, op de grens met Heemskerk,
loopt de fraaie oude Korendijk en ligt de boerderij Heemstede.
Tegen de dijk ligt het Krengenbos, dat uit hakhout bestaat en
door hangende knotwilgen wordt omzoomd. Het open gebied,
zowel ten noorden (tot aan de spoorlijn), als ten zuiden van de
dijk lijkt haar landelijk karakter te gaan verliezen. Enkelen zien
het liefst nieuwe wegen aangelegd: voor Castricummers de
"zuidelijke randweg", voor Heemskerkers de "weg om de
noord". Anderen zien meer in een spoorlijn die Uitgeest met
Hoogovens moet verbinden.
Minder opvallend, maar ook verstorend, is de verandering van
weiland in bollenveld; weilanden worden gescheurd en voor
snijbloemenproductie gebruikt. Zo schuiven deze agrarische
activiteiten vanaf de Oude Haarlemmerweg steeds meer de
polder binnen. Deze ontwikkeling zal met een schokeffect
versterkt worden, wanneer daar het Bedrijfsterrein-Zuid zou
worden verwezenlijkt.
Lopend vanaf de weg naar Beverwijk, de Korendijk volgend tot
over de spoorlijn, ziet men links de rioolzuiveringsinstallatie
liggen. Aan de oostkant van de Heemstederweg enkele akkers
en weilanden, die men de Goudduinen noemt. Deze gronden
zijn vanaf de 6e eeuw voor Christus tot nu toe vrijwel continu
bewoond geweest, getuige de vele aardewerkscherven, speel
schijf j es en munten, die C. Beentjes op zijn land vond. Voorbij
deze akkers ziet men de boerderijen Kronenburg en Alberts-
hoeve met haar voormalige eendenkooi. Tot aan de provinciale
weg zijn er weilanden. De overgang van cultuurterrein naar
half-natuurlijk terrein is vlijmscherp langs de Dorcamp:
hekwerk scheidt het gladgeschoren kaarsrecht grasveld (in de
categorie "kijkgroen") van het door wilde planten, insekten en
vogels bont gekleurde weide-groen. De meest recente voor
beelden van de afknabbeling van de Castricummer polder zijn
de sporthal, sportvelden en tennishal. Bij de besluitvorming
over deze sportvoorzieningen werd met geen woord gerept over
de ondergang van het betreffende landschap, noch over de
sloten, een oude dijk met windmolen, de vele weidevogels,
wilde bloemen, het vee; ze vormden hierbij volstrekt waardelo
ze elementen. Zo dreigt ook voor het open land rond
Kronenburg de sluipende afknabbeling en het verlies van
karakter. In dit verband mag worden verwezen naar het
rapport "Een toekomst voor Castricum's verleden"27 van de
Stichting Werkgroep Oud-Castricum dat aandringt op het
"zuinig" omspringen met al het moois dat Castricum nog
bezit. Sinds het verschijnen in 1975 is de verarming moeiteloos
voortgeschreden. Meer nog is er in petto: grote zuid/oostelijke
uitbreidingen staan Castricum te wachten.
Het mag duidelijk zijn dat Kronenburg nog steeds een
strategisch belangrijke positie inneemt; het kan de bron vormen
voor een nieuw en overkoepelend ruimtelijk beleid dat getuigt
van visie, van waardering voor wat ons voorbije tijden en door
het beheer van de natuur is geschonken. Nu nog kunnen jong
en oud genieten van allerlei leven in de polder. Het is te hopen
dat de grutto, de kievit en de wulp elk jaar op de weilanden van
kasteel Kronenburg zullen kunnen terugkeren. Dat op het
weiland in de buurt van ridderlijke gronden de kemphanen nog
jarenlang hun strijdtoneel kunnen opvoeren. Dat de karakter
volle terreinen en waterlopen bewaard blijven. Alleen wanneer
de gemeente Castricum meer doet dan het uiten van de beste
bedoelingen en daadwerkelijk Castricum's natuur, landschap
en historie gaat beschermen en verrijken is zij een monument
als Kronenburg waardig. De burcht is dan onveranderd: een
symbool van bescherming, vroeger van de burgers, nu en in de
toekomst van landschap, natuur en historie.
J.C. van Weenen
i -
■t?--
gr-i ,*-.*■
_r- jfr ÈÊkÊ'
-V -i,
14
Afb. 15 Restanten van de voormalige slotgracht
