In verschillende tinten grijs brengt een vergroting ook nog vele
andere zaken aan het licht. Daar waar men vroeger in de grond
heeft gewoeld, is een betere plantengroei, een dichtere vegetatie
mogelijk. Staande op het weiland zal men de variatie in
graslengte, die door de loop van een voormalig, dichtgeraakt
greppeltje is veroorzaakt, niet zo gemakkelijk waarnemen.
Door de speling van het zonlicht kunnen zulke vegetatie
schakeringen op een lichtgevoelige plaat zich in lichte of
donkere tinten grijs aftekenen. Op de luchtfoto-vergroting van
het Kranenburger gebied zijn op die manier de loop van een
oude slotgracht en eeuwenoude verkavelingen zichtbaar ge
worden. Iets minder scherp maar wel waarneembaar is de
ronde heuvel met een middellijn van 10 m waarop jarenlang de
toren van Kronenburg weer en wind heeft getrotseerd. Alleen al
met deze foto is de plaats van het slot op een paar meters
bepaald; de plattegrond, grondboringen en een paar sleufjes in
het weiland kunnen het kasteel tot in de centimeters
nauwkeurig aan banden leggen.
Bouwgeschiedenis en vorm
Alleen een opgraving zal wat inzicht kunnen geven in de
bouwgeschiedenis; de terug te vinden funderingen zullen wel
een goede indruk geven van het grondplan van het laatste
kasteel. Men kan hieruit grote delen reconstrueren. Over de
vorm van de burcht en het kasteel dat vóór Kronenburg de
streek heeft gedomineerd kan alleen worden gegist. Laten we
om enig inzicht in de ontwikkelingsfasen te krijgen de 3
achtereenvolende kasteel vormen nog eens nader te beschouwen:
bouw verwoesting
1 Huis te Castrichem 11e-12e eeuw eind 12e-begin
13e eeuw
2 Kasteel Castricum tussen 1248-1280 eind 14e-begin
15e eeuw
3 Kronenburg vóór 1441 1573
Bij 1.: "Het Huys te Castrichem" zoals de prille vorm van de
versterking werd genoemd, is mogelijk (net als kasteel
Heemskerk) een ronde burcht geweest. Het was gebouwd op
een cirkelvormig, kunstmatig opgehoogd stuk land: een
mottekasteel. Er zijn een aantal vage aanwijzingen in deze
richting:23
In de literatuur wordt een paar keer een "ronde puinheuvel"
vermeld, die echter ook door de vorm van de laatste toren
kan zijn geschapen.24
De luchtfoto toont naast het ronde gebied een verkleuring die
sterk aan een ringmuur doet denken.
Afb. 11 Mogelijke fundamenten Kronenburg
Afb. 9 Luchtfoto van Kronenburg uit 1959.
en bij een lage zonnestand worden gemaakt. Door schaduw
werking komen oneffenheden in de bodem beter tot hun recht.
Zo'n foto geeft een zeer goede indruk van de vorm van
bijvoorbeeld een weiland, als onderdeel van een groter geheel.
In het onderzoek naar de ligging van Kronenburg was een
bezoek aan de Topografische Dienst in Delft dus zeker op z'n
plaats. We vonden er een foto van de Castricummer-polder uit
1959, waarop duidelijk meer tekening in het landschap
voorkwam dan op andere foto's van dat gebied (afb. 9). Vooral
een aarden wal viel op door zijn regelmatige vorm; het lijkt de
helft van een in het vierkant lopende - op de hoeken ronde rug,
die langzaam in hoogte afneemt om tenslotte in het weiland te
verdwijnen. De tegenwoordige eigenaar van de gronden, de
heer E. Molenaars, wist nog dat het "dijkje" had doorgelopen
aan de oostkant van de boerderij; het was daar een klein stuk
dat in de loop van de tijd is gelijk geschaafd met de rest van het
land.
Afb. 10 Situatieschets van Kronenburg
'erdeling in
:rschillende
en van de
tmse roede
en omdat
set worden
Rijnlandse
32,5 m
29,2 m
8.5 m
9,9 m
5,7 m
3,9 m
4,7 m
1.6 m
0,5 m
el met het
hijnlijk de
tussen de
egevens uit
en redelijk
netingen in
eer 25 x 30
Itaten door
verkregen,
it Rollerus
nburg heet
en weiland
Het is via
rijlaan van
en andere
>ende moet
erderij, de
st van de
- afb. 15)
hand van
indigheden
Wv)
11
