Wout Smit (1944) bracht zijn kinderjaren door in 't Veld. In briefvorm beschrijft hij zijn herinneringen aan die tijd.
Beste Annie,
Bij het horen van 'Het Dorp' door Wim Sonneveld
komen onbewust herinneringen naar boven aan mijn
dorp: 't Veld. Hier heb ik mijn kinderjaren doorge
bracht, van 1944 tot 1955. Wij woonden aan de Kaai,
langs de ringvaart die naar de Rijd stroomde. Bij de
ruilverkaveling werd deze ringvaart gedempt. Van ons
huis, een boerenstolp, is geen spoor meer te vinden.
Gelukkig heeft Frans van der Eng ooit een schilderij voor
mijn broer Bertus gemaakt die een panoramische blik
op mijn ouderlijke woning en de weidse omgeving biedt.
Van andere gebouwen die bepalend waren voor het
silhouet van het dorp, zoals de kerk en de school, zijn
er foto's. Wat echter ontbreekt om mijn herinneringen
op te frissen, is een klassenfoto. Ik wil zo graag de
gezichten zien van de jongens (en meisjes) met wie ik
mijn jeugd deelde.
Op zoek naar zo'n klassenfoto bezocht ik in 2007 de
reünie ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van
de Mariaschool. Op deze rooms-katholieke meisjes
school begon het eerste leerjaar voor zowel jongens
als meisjes. Daarna werden de jongens van de meisjes
gescheiden en vervolgden wij onze leergang op de
Martinusschool. Ik veronderstelde dat de reünie ook
door jongens van het eerste leerjaar zou worden
bezocht. Ik was de enige. Maar ik maakte in café De
Vriendschap wel kennis met jou. Jij stelde je voor als
een medeleerlinge, die van 1950 tot 1951 in mijn klas
zat. Ik herinnerde mij geen enkel meisje van de eerste
klas, dus ook jou niet. Jouw naam, Annie Jong, zei me
niets. Je vader, kruidenier Jong, ja die kende ik wel, die
speelt in de herinneringen aan mijn dorp wel een rol.
Bewaarschool
Mijn oudste herinnering aan school dateert van de
bewaarschool. De eerste schooldag. Mijn oudste
zus Marie bracht mij er naar toe. Jij, Annie, was als
driejarig meisje al toevertrouwd aan de zorg van zuster
Genoveva en zuster Benigna, zoals je me later liet
weten. Maar voor mij ontvouwde zich die dag een
nieuwe, onbekende wereld. Weet je, Annie, die eerste
kennismaking liet een kras op mijn ziel achter. Een
van de zusters wilde mij laten spelen met mozaïek
stukjes. Voordat ik de rode en witte blokjes mocht
aanraken, inspecteerde ze eerst mijn handjes. Niet
schoon, stelde ze vast. Bang dat de mozaïekstukjes
vuil zouden worden, haalde ze het materiaal weg
en liet me met lege handen achter. Voor wie onze
woonsituatie niet kende: wij woonden ver buiten het
dorp, midden in het land. Van huis naar kerk en school
moesten we over een modderig pad met diepe kar-
resporen waarin zich bij regen plassen vormden. De
kans op glij- en valpartijen was groot. Het was dikwijls
onmogelijk om met schone handen, schone kleren,
laat staan met schone klompen op de plaats van
bestemming te komen. M'n moeder gaf me regelmatig
'schoolgeld' mee, in een leeg lucifersdoosje, zodat
ik het niet zou verliezen. Toch liep het een keer fout.
Nadat ik het doosje bij de zuster had ingeleverd, werd
ik op het matje geroepen. 'Het doosje is leeg. Waar is
het geld?' Ik had geen idee. Verloren misschien? 'Ga
het maar zoeken!' Ik naar de gang. De zakken van
mijn jas controleren. Nee, niets. De voering van mijn
jas. Ook niets. Op de grond. Knielend kroop ik over de
tegels van de gang. Het leek een eindeloze zoektocht
te worden. Uiteindelijk vond ik het geld, een dubbeltje,
onder...een paar modderige klompen.
Ik weet het, Annie, herinneringen geven vaak een
vertekend beeld van de werkelijkheid, maar ze bevatten
doorgaans wel een kern van waarheid.
Niet al mijn herinneringen aan de bewaarschool zijn
overigens negatief. In gedachten zie ik mezelf nog
bezig met reepjes gekleurd papier. Matjes vlechten
vond ik leuk.
De boerenstolp van de familie Smit lag ver buiten 't Veld. Geschilderd door Frans van der Eng.
Het gemis van een klassenfoto
