Onze jongens in Nederlands-lndië
Zut'dcbmeseïZee:
iStillecOceaan:
WW
^rlaiTTfir^^i"" Mnkn^nr
Jndiscbe^Oceam
Wat voorafging
:FILIPPIJNEN3&
:BROENEl~*™SA8AH'
rPodongj
^Pontionokl
Monodo
ÏOLUKKEN^
^CERAM:
Monokwari:
iöOEROE:
:8ondjormasin!
:flandoeiig*G|^K£^3iCg 5oenqa eil«-
1000-
?iAUSTRAL!E:i
Al in de gouden eeuw zo rond 1590 trokken de eerste V.O.C.-schepen vanuit Amsterdam, Hoorn en Enkhuizen via de rede
van Texel naar Nederlands-lndië onder leiding van Cornelis de Houtman.
Later kreeg deze V.O.C. van de raadspensionaris Johan van Oldenbarneveldt, die zijn handen vol had om de macht in de
Republiek te behouden, verregaande bevoegdheden om daadwerkelijk zaken te doen in Nederlands-lndië. In 1602 kreeg de
V.O.C van de Staten-Generaal verschillende soevereine rechten als het aanstellen van ambtenaren en rechters, het werven
van troepen, het verklaren van oorlog en het sluiten van vrede en van bondgenootschappen, het veroveren van land, het
bouwen van forten en het slaan van munten. Kortom allemaal bevoegdheden om een nieuwe staat te stichten in de Indische
archipel. In 1798 had de Compagnie geen levensvatbaarheid meer en droeg zijn bevoegdheden over aan de Nederlandse
staat dat een overzees gebiedsdeel erbij kreeg. Van 1802-1816 was Oost-Indië op zichzelf aangewezen, omdat de Fransen
ons land waren binnengevallen. Maar in 1816 keerde het Nederlandse bewind terug, dat tot 1941 stand zou houden. De
omstandigheden, waaronder ambtenaren in Nederlands Indie in de negentiende eeuw werkten en hoe zij met de plaatselijke
bevolking omgingen, werd door Multatuli Eduard Douwes Dekker) in zijn roman Max Havelaar voortreffelijk beschreven.
Het boek behoort tot de wereldliteratuur.
Met de slag in de Javazee veroverde Japan ook het Oost-Indische grondgebied. In 1944 keerden de kansen voor de geal
lieerden en gaf Japan zich over. Japan had echter Indonesië zelfstandigheid beloofd en Indonesië eiste dat nu ook van de
oude Nederlandse koloniale macht. En ondanks dat het Nederlandse gezag was hersteld, werd toch de Republiek Indonesia
uitgeroepen op 17 augustus 1945. Luitenant gouverneur generaal van Mook vormde nog wel de Malinostaten en daardoor
was de maritieme bezetting van kracht, maar dat werd niet geaccepteerd en opstandelingen begonnen een guerrillaoorlog
tegen het K.N.I.L. -leger. Nederland voerde de militaire druk op middels de eerste politionele actie, welke startte op 21 juli
1947. Maar enkele maanden daarna moest de Nederlandse regering onder druk van de Verenigde Naties deze actie alweer
staken.
Diverse politieke partijen in Indonesië gingen zich roeren, de extreme Jappen op Java en ook de P.K.I. (Partij Kommunis-
ten Indonesia) probeerden het Nederlandse gezag omver te werpen. Dat was de aanleiding van de tweede politionele actie
in december 1948. De overmacht was te groot voor het K.N.I.L. en voor het Nederlandse leger. Er werden
-SINGAPORE-
ALMAHERA
