De kaasfabriek
rd in 1883 opgericht in
vorige eeuw, kwamen
op de boerderij was
er zeer trots op als
De eerste kaasfabriek in de kop van Noord-Holland werd
't Zand, gemeente Zijpe. Later, zo in het begin van de
er in West-Friesland meer van deze kaasfabriekjes.
Voor de boerinnen was dit een enorme verbetering want op de
de gehele zuivelproductie vrouwenwerk en een boer was
hij op de markt de beste prijs voor zijn kaas maakte.
Bij de boeren was het gewoonte dat de dochters een
gedegen opleiding kregen van hun moeder in het
ven/verken van de melk. Ook bij de grote boeren was
de eerste meid een belangrijke schakel voor het kazen
en het karnen op de boerderij. Deze dienstbode moest
er alle dagen voor zorgen dat het melkgerei, zoals
bussen, emmers en teems, brandschoon waren. Dit
was immers zeer belangrijk voor de bereiding van de
producten. Men wist toen nog
niet zoveel van bacteriën en
hygiëne, maar men wist wel
dat je een hoop narigheid
voorkwam wanneer je de boel
goed schoon hield. Voor het
schoonmaken werd een heel
lichte chlooroplossing gebruikt
en daarnaast vaak soda.
Iedere boer had een eigen
manier van kaasmaken. De
kwaliteit van de één zal beter
geweest zijn als van de ander
De kaas en de boter werden
vroeger door de boer zelf naar
de markt gebracht. Het weg
brengen van de kazen ging
meestal met de kaaswagen.
Dit rijtuig ziet men vaak in de
optocht in Schagen bij de
folkloristische West-Friese
markten in de zomer.
Ook ging de boerin wel eens mee als ze weer een
voorraadje eenden- of kippeneieren had die ze aan de
bakkers verkocht. De laatste kaasmarkt in Schagen
was in 1915.
Als vroeger een boerenzoon trouwde met een boeren
dochter en op de boerderij kwam te wonen, kregen zij
van de ouders een kaaspers mee als huwelijkscadeau.
Deze pers was meestal mooi beschilderd. Links op de
pers stond een beeldje van een koe als teken van
vruchtbaarheid, rechts een paard als teken van kracht
en werklust en in het midden een bokaal als bekro
ning. Ook waren de namen van het bruidspaar uitge
sneden en de huwelijksdatum was in mooie letters op
de pers geschilderd.
Omdat het zelfkazen een enorm werk was en men ook
een betere kwaliteit kaas op de markt wiide brengen,
werd er in veel dorpen door boeren onderling besloten
een kaasfabriek te stichten, 't Veld kreeg zijn eigen
kaasfabriek in 1905. In dat jaar begon men met de
bouw op de hoek Rijdersstraat/Zwarteweg en de
fabriek kreeg de naam „Niet gedacht" De fabriek werd
opgericht door Dirk Burger, de vader van Krelis Burger
die in het landpad woonde, wat nu de Oranjelaan is.
Na Dirk Burger kwam Hein Zomerdijk er met zijn gezin
te wonen die er tevens als kaasmaker aan 't werk was.
Een kaasfabriek in een dorp was niet alleen voor de
boeren in en buiten het dorp een grote vooruitgang,
maar ook voor veel dorpelingen die naast hun
v.l.n.r. Mevr. Zomerdijk-Rood, Hein Zomerdijk, Jan Bes, op het
paard Herman Zomerdijk, Piet Raatgers en Jacob Wit.
