De
Martinusschool
te 't Veld
Li i si
WWm- ::3£
f AOW.GEjf.y^
Al vele jaren kenmerkt de kern van
't Veld zich door een breed scala van
onderwijs. Heden ten dage
eigenlijk nog. Want 't dorp met
ruim 2100 inwoners kent momenteel
drie basisscholen, de Mariaschool aan de Rijdersstraat, de Tjaddinxschool aan de Dreeflaan, beide
bijzondere scholen t.w. katholiek, en de derde basisschool „De Boet" is gelegen aan de Wilhelminalaan,
waar openbaar onderwijs wordt gegeven. Wanneer startte het onderwijs in 't Veld? Bekend is immers dat
ook kinderen uit 't Veld tot 1918 het onderwijs volgden in de koeienkerk te Zijdewind. Wij duiken even in
de geschiedenis.
In 1840 stelt pastoor Van der Salm voor een school
commissie te benoemen, bestaande uit de burge
meester, de predikant van de hervormde gemeente en
de pastoor van de „catholijke" kerk. Toen dat voorstel
door Gedeputeerde Staten van Noord-Holland werd
afgewezen, richtte de pastoor zich tot de school
opziener te Den Helder, notaris Knuppel. Ook de
notaris weigerde de dominee en de pastoor invloed te
laten uitoefenen bij de benoeming van onderwijzers.
Om toch zijn voorstel af te dwingen, richtte de pastoor
zich daarna met het bezwaarschrift tot de Raad van
State te Den Haag middels advocaat Meijlink, even
eens uit die stad.
Enige passages uit deze akte:
„Mijn gemeente bestaat uit de R. Catholijken van
Nieuwe Niedorp, waartoe ook de pastorie behoort,
Oude Nieuwe Niedorp, Winkel, een gedeelte van
Haringkarspel, Heeren Hugowaard en Veenhuizen: in
de twee laatste gemeenten gaan geene kinderen van
mij ter school. Eenigen van Haringkarspel gaan ter
school te Dirkshorn, doch dat dorp behoort onder het
geestelijke rechtsgebied van Tuitjehorn te Haringkas-
pel. Doch wegens de drie gemeenten, welker R. Catho
lijken tot mij behoren, moet ik het volgende aanmer
ken of betreuren:
1moweet ik niet, dat op een van die gemeenten een
plaatselijke schoolcomisgie bestaat.
2Is het zeer bedroevend voor mij, in geen van de
schooien enig toezicht te hebben, om volgens
mijne plicht te werken en te verhinderen, dat
door de schoolonderwijzers dingen geleerd
worden, die tegen onze Heilige godsdienst strij
den, waaruit voortvloeit, dat ik niet dan met onge
rustheid, de Ouders kan aanmanen om hunne
kinderen tot school te zenden en de kinderen om
vlijtig het School te bezoeken en onderdanig naar
den Schoolonderwijzer te luisteren.
Schoon ik niet weet dat er godsdienstig onderwijs
in de Scholen gegeven wordt, ken ik evenwel alle
boekjes niet, die er gebruikt worden en zijn er
mij eenigen onder mijne ogen gekomen, dat mijne
aanmerking niet kunnen ontgaan: zoo als te
Nieuwe Niedorp het leven van Jezus door Anslijn
en de geschiedenis van David voor kinderen door
Wibrandius, Gerardius, Roddingius, opgedragen
aan de maatschappij tot nut van het algemeen,
onder Oude Niedorp: de geschiedenis van Joseph,
welke allen in protestantsche Zin opgesteld zijnde,
leeringen en zedelessen bevatten, die om het
minst te zeggen, met de leer onzer Kerk niet
strooken, waarom het zeer bedroevend is, zulke
boeken bij mijne kinderen in gebruik te zien."
Pastoor Van der Salm had zich tevergeefs ingezet.
Opvolger pastoor Husing had alle aandacht nodig voor
de bouw van de nieuwe kerk die in 1853 startte.
.\Jct"
Links Martinusschool, rechts liefdesgesticht St. Anthonius
f Veld