De Kolonie
Alleen de ouderen weten dat met "De Kolonie" een
kleine buurtschap aan het "eind" van 't Veld wordt
bedoeld. Weinigen kennen de geschiedenis ervan.
In 1902 wilden enkele inwoners van Nieuwe Niedorp op
een bijzondere manier gaan samenwerken. Zij stelden
een beginselprogramma op met het doel om te leven in
de geest van Jezus, maar dan gebaseerd op het com
munisme. Wilde men tot de groep toetreden dan had
men een proeftijd van zes maanden. Bovendien moes
ten alle groepsleden hun toestemming geven. Alle bezit
tingen werden in een speciaal fonds gebracht. Men at
en dronk er aardappelen, groenten, brood, melk en wa
ter. Alcohol en vlees werden niet gebruikt. Ook hadden
de bewoners principiële bezwaren tegen elke vorm van
geweld. Zij waren daarom ook vaak het mikpunt van
dronken jongeren.
Vanwege hun andere manier van leven en hun commu
nistische ideeën zijn de bewoners van De Kolonie door
de plaatselijke bevolking altijd op een afstand gehou
den.
Met financiële hulp van een vader van één van de op
richters kocht men eerst een oude boerderij in Nieuwe
Niedorp en huurde land om aardappelen, kool en an
dere groenten te verbouwen. De eerste jaren verliepen
positief: men bouwde een bescheiden vermogen op.
Dankzij een aantal welgestelde personen, die de idea
len van de groep onderschreven, kocht men in 1904 een
boerderij met ruim 6 ha land. Deze boerderij lag aan het
"eind" van 't Veld bij de driesprong Westerweg-Velder-
weg (nu Rijdersstraat 138). Ook op deze nieuwe plek
ging het financieel goed. Men schafte een tweede
paard, een wagen en beter gereedschap aan. Zij begon
nen fruit te telen en startten een boomkwekerij. Toch
was de communistische leefwijze voor veel leden erg
zwaar. De samenstelling van de groep was daarom zeer
wisselend. Het communistische ideaal: "naar kracht
geven aan de groep en naar behoefte nemen" werd al
gauw losgelaten. In onderling overleg besloot men
daarom loon uit te betalen: een gezin kreeg f 3,50 per
week.
Regelmatig kwamen er nieuwelingen bij: een bakker,
een timmerman en een smid. Het bleef echter moeilijk
om onderlinge onenigheden in deze gemêleerde groep
te voorkomen. Regelmatig verlieten leden De Kolonie
omdat zij het niet eens waren met de religieuze mening
van de oudere bewoners. Sommigen namen als ge
noegdoening bij hun vertrek een aantal koeien, een
paard en gereedschap mee.
Vaak werd De Kolonie door buitenlanders bezocht. Tij
dens de Eerste Wereldoorlog woonden er gevluchte
Belgen en ook enkele dienstweigeraars. Eén van hen
had tijdens zijn celstraf van anderhalfjaar Esperanto
(een door de Pool Zamenhoff gemaakte wereldtaal)
geleerd. Deze bewoner van De Kolonie heeft in Nieuwe
Niedorp cursussen Esperanto gegeven. Hij bezocht ook
in 1921 een Esperantistencongres te Praag. Daar
leerde hij de werkloze ambtenaar Arpad Moldovan ken
nen. Moldovan ging mee naar De Kolonie en begon
daar een foto-atelier. Toen in de vijftiger jaren De Kolo
nie in feite was opgehouden te bestaan, begon de heer
Moldovan een fotozaak op de hoek Dorpsstraat-Hoefje
in Nieuwe Niedorp. Wie kent niet het oude houten foto
toestel op drie poten in zijn zaak? Na het vertrek van de
bekende fotograaf in 1966 nam Tjibbe de Vries de zaak
over. Het atelier is in 1975 gesloopt.
•uwé Niedorp.