INGEZONDEN.
-45-
'Wa
O
geweest?'.
Is uw berigt uit Nieuwe-Niedorp, dat „kerkvoogden meenen,
dat een naauwkeurig onderzoek van het gebouw (de oude kerk)
door een bekwamen, practischen bouwkundige de overtuiging zal
schenken, dat hun besluit tot sloopiug op redelijke gronden steunt,"
juist, dan ben ik zeer benieuwd te welen, welk bouwkundige een
ander advies zal durven uitbrengen dan de Rijksadviseur P. J. H.
Cuypers. Is dit niet een bekwaam en practisch bouwkundige bij
uitnemendheid, de man, wiens naam over onze grenzen klinkt en
die geroepen wordt om de voornaamste oude kerken van Duitschland,
te Mainz, te Worms, te Spiers, te restaurecren? Wie zal men
hem tegenover stelleneen opzigter van waterstaatswerken misschien
Dat kerkvoogden zich toch bedenken en geen dwaas figuur maken,
zij kunnen voor hunne beschikbare gelden de oude, fraaije kerk
weder herstellen, misschien voor langer jaren dan het gewenschte
nieuwe gebouw zal duren. Als zij de verzekering van den heer
Cuypers niet vertrouwen, zijn zij inderdaad te beklagen. B.
1853
voor de Sint-Martinuskerk gold, vertoonde het gebouw en het interieur alle kenmerken
die verwijzen naar de katholieke liturgie. De rooms-katholieke erediensten waren
luisterrijk, ceremonieel, zelfs flamboyant van karakter. Vergeleken met de
gereformeerde diensten staken ze in schril contrast af. Zo was Pieter Dirksz pastoor in
het gewijde huis Gods (domus dei) en een dag later dominee in het huis van
samenkomst (domus ecclesia). Van de pracht en praal naar de eenvoud. In de
gereformeerde kerk was alleen plaats voor prediking van het woord Gods, de
sacramenten beperkten zich tot de doop en het avondmaal. Hoewel de kerk tijdens de
Beeldenstorm gespaard is gebleven, heeft het interieur van de Martinuskerk toch een
metamorfose ondergaan. Op grond van wat er in de omgeving plaatsvond mag men
aannemen dat binnen in de kerk aanpassingen zijn gedaan. Onder andere het altaar en
religieuze beelden werden verwijderd. Geschilderde bijbelse afbeeldingen werden met
witkalk onzichtbaar gemaakt. Na de Reformatie moesten de katholieken drie eeuwen
lang hun geloof in het geniep belijden in de zogenaamde schuilkerken. In de Franse
tijd (1795-1813) vond er een omwenteling plaats. Kerk en staat werden van elkaar
gescheiden. Andersdenkenden mochten in beperkte vrijheid hun geloof belijden. De
volledige vrijheid van godsdienstuitoefening kwam door het toedoen van de liberalen
die in 1848 de grondwetsherziening wisten te bewerkstelligen. Een van de wijzigingen
was dat de koning geen invloed meer had op de besluiten van de kerk. Dit maakte het
mogelijk dat paus Pius IX in 1853 de bisschoppelijke hiërachie kon herstellen. In ons
land werden bisdommen in ere hersteld. Dit ontlokte een storm van anti-paapse
volkswoede De protestanten richtten de Aprilbeweging op om een vuist te maken
6 7
tegen het naderende onheil Zij vonden de rooms-katholieke emancipatie een
bedreiging voor de nationale identiteit
as de Tachtigjarige Oorlog dan voor niets
Ingezonden brief van B. in de Heldersche en Nieuwed ieper Courant van 15
augustus 1875
meneer B in 1875 niet verklaard (zie inzet). Het bovenstaande
bezorgdheid te kunnen duiden. M eneer B liet met zijn ingezon
In september
hield men zelfs
rekening met een
staatsgreep, met als
inzet 'Geef onze
oude grondwet
terug en men eiste
dat de Protestante
kerk het monopolie
van staatskerk terug
kreeg. De dreiging
van een burgeroor
log werd weggeno
men, maar de geest
was uit de fles, een
gepolariseerde sa
menleving was het
gevolg. H i ermee is
de bezorgdheid van
is het decor om zijn
den brief zien dat hij
isto risch Niedorp, info rm atie
blad 201 9 nr. 2
