MOET DE JOOD WEER
M HET GHETTO WORDEN
TERUGGEDREVEN
DIAMANTBEURS
DEN 8"" OCTOBER a.s. Z&L IN DE
-11-
J. HOVING
A. L CONSTANDSE
C. J. N. SCHERMERHORN
ik in 1895/1896
ANGOB op,
kif* >vo4 HM iumt
lom ii. «m la oak Ml Ma
In »>W«> 0«* >m« gaan aar«|É raanacH Ham nnha ah d an lala a
an ma| aHmanil I al||>Ml rirfhn Kal iHIIMa an IMalHga—la
i Ha 'i «Kaan walal al| WKan ilfa tamV» an'ilan aai aa*-
aH lil»ll»lii. KM »rtnr ahKa*an ««an [>a* la M
gyiumiiaAOitiiiè nju» m
|(U
laiaa «atelgaaa Kkggai t«a laa a*Maa aoar kaa
uNviMi a ia uum CNtacc 20 ccmr
-Cjg-zrr' r^rz
S'.=!K!f3CB.7^a
Ik sprak eens voor een vakbond van
lompenverzamelaars, Dit werden ook
wel voddenjoden genoemd, De joden
waren al ver voor WOII de absolute
onderklasse en deden het minste werk,
Ik voelde me daar zo ellendig, Ik kon
geen individu van de ander
onderscheiden, Ze waren zelf gekleed in
dat wat ze verzamelden, lompen, Toch
kwamen ze mijn revolutionaire verhaal
opdrinken! Ik zag de bereidheid van deze
mensen tot actie, En dat dreef mij weer
Ik wil u hieronder schetsen wat er in
mijn leven als dominee te Nieuwe
Niedorp gebeurde en welke keuzes ik
maakte,
Geheelonthoudi ng
Allereerst werd
geheelonthouder samen met Anna, mijn
vrouw, Ik had daar twee redenen voor, In
de eerste plaats was dit wat wij (Domela
en ik) de arbeiders voorhielden, Ee n
arbeider die drinkt die denkt niet en een arbeider die denkt die drinkt niet
Het denken moest vrij zijn om de revolutie aan te kunnen!
In de tweede plaats was het een absolute noodzaak onder de arme arbeiders die uit
louter ellende hun loonzakje in de kroeg gingen opdrinken, Dit gebeurde veel, het
spook van de door alcohol ontwrichte gezinnen en dit moest stoppen, Wij als leiders
van de Vrije S ocialisten, de anarchisten moesten dit voorleven We richten in 1897 de
Een van de eerste kranten van de ANGOB, 'De G eheelonthouder uit 1902 kunt U
zien in de Roode Eenhoorn hiernaast,
De geheelonthoudersbeweging sloeg hier enorm aan, Ik heb me laten vertellen dat er
zelfs na mijn overlijden het eerste non-alcoholische wegrestaurant is opgericht bij de
Rijd!
God bestaat niet buiten ons!
Daarna kwam ik onder de invloed van twee grote schrijvers, Lev Tolstoj en Henrik
Ibsen die het gedicht Brand schreef,
Al tijdens mijn studie in Leiden was ieder dogma in mij gestorven, Ik was ervan
overtuigd geraakt dat er geen GOD buiten ons bestaat, Dit sloot bij mij aan, Ik heb een
enorme neiging tot individualisme,
Het koninkrijk Gods huist in U zo luidde het boek van Tolstoj, Dit raakte mij diep,
Hij beschreef drie levensvormen,
1 het dierlijke leven
isto risch Ni edorp, info r m atie
blad 2018 nr. 2
