-20-
2. G eluid, hij berekende orgelpijpen en beschreef hoe je
muziekinstrumenten moest bouwen.
3. L icht, de breking en vergroting van het licht, en hij
adviseerde lenzenslijpers.
Hij berekende de ouderdom van de aarde uit de 'gegevens' in de Bijbel. Hij was een
'liefhebber' met veel inzicht, kortom alles wat cyclisch veranderde had zijn interesse.
bij de aanloop naar Paramaribo nog steeds een 'conspicuous tree' (opvallende boom).
op schrift te stellen en uit te leggen hoe die toe te passen. "Wat is daarmee dan loos?"
aan alle kanten van een platte kaart." "Het klopt op de evenaar wel, maar het wordt
naar 90 graden loopt hij op naar oneindig?" Ja dat was zo. "Nou, dat is eenvoudig", zei
Dirck, "dat is een secans-functie van de breedte." (Onbegrip alom.) "Ik wil daar wel
eens naar kijken." (secans=1/cos.) "Kun je dat voor ons berekenen?" En dat deed hij;
90 breedtegraden geven 90x60 5400 minuten maal de secans van de betreffende
H
met de breedte waarbij ze behoorden in zijn fameuze 'Graadboeken'.
Hij paste zijn kennis zoveel mogelijk toe op alles in de
praktijk,
1. Goniometrie, vlakke- en boldriehoeksmeting.
4. Gaf berekeningen voor alle soorten van zonnewijzers.
5. Maritiem, hij gaf lessen in de zeevaartkunde. Ook
astronomische zeevaartkunde en nog veel meer, onder
andere berekende hij watergetijden,
Bleau en Mercator waren uitgevers van zeekaarten, ze versierden hun kopergravures
met vissen, fabeldieren en meer fraais, ook veel gezichten op kusten en van
havenplaatsen. In mijn tijd als stuurman (1955-1965) stond op de kaart van Suriname
Dirck was een algemeen bekend en een gezien expert in alles waarin berekeningen
voorkwamen. Hij stond als vraagbaak in contact met de groten der aarde toentertijd.
Bijvoorbeeld, mondeling en met brieven stond Van Nierop in contact met Réne
Descartes, Isaac Newton, Johannes Hudde, Jacob Brasser, Abraham Boddens, Frans
van Schooten, Dirck Traudenius, Johannes Hevelius, Bartholt van Steenhuysen
Boelenz en nog veel meer belangrijke wetenschappers. Nicolaas itsen, Johannes
Hudde en Christiaen Huyghens samen met zijn zwager Philips Doublet, zijn bij hem
thuis geweest in Nieuwe Niedorp. M en, vermoedelijk kaartuitgevers, heeft hem
gevraagd eens te kijken of er een begrijpelijke manier was om de M ercator-constructie
vroeg Dirck. Nou, we zitten met een goeie verdeling van de lengte- en breedtegraden
steeds groter naar beide polen toe. "Oh", zei Dirck, "dus bij 0 graden breedte=1 en
breedte, een megarekenklus dus.
ij rekende alles uit en verzamelde dat in een tafel
VVat houdt dat nu in?
Als je vaart, verplaats je je. Dat is voor te stellen in een koers-driehoek.
A afgevaren
B bekomen
V verheid
afw afwijking
K koers in graden
b breedte verandering (zie tekening).
alles gemeten in mijlen.
1 isto risch N iedorp, informatie
blad 201 7 nr. 2
