-16- tegen de Spanjaarden, namelijk bij het noordelijker gelegen Nieuwpoort. M i sschien herinnert een enkele lezer zich nog wel het eens geleerde gemakkelijke jaartal '1600 slag bij Nieuwpoort'. In elk geval was Oldenbarnevelt niet gelukkig met de gang van zaken en M aurits ook niet. De verhouding werd er niet beter op toen de landsadvocaat verordonneerde dat er ten bate van de handel maar eens een wapenstilstand moest komen tussen Spanje en Holland. Dat werd het 12 -jarig bestand van 1609 tot 1621, midden in die zogenaamde Tachtigjarige Oorlog. Toen er gek genoeg niets meer te bestrijden was, brak er een grote onenigheid uit op godsdienstig terrein. Het draaide om twee hoofdfiguren, de theologen Arminius en Gomarus. Laatstgenoemde had bedacht dat God al voor je geboorte ongetwijfeld bepaald zou hebben of je later de hemel zou binnen mogen, of niet. Arminius meende dat de mens wel degelijk door een zuiver leven invloed mocht uitoefenen op deze voorbestemming. Aanvankelijk had M aurits dezelfde opvatting als Oldenbarnevelt en zijn goede vrienden zoals Hugo de Groot, waarbij een zekere vrijheid in de geloofsbeleving werd gehuldigd. M aar M aurits vond het politiek belangrijker om van inzicht te wisselen en werd plotseling een aanhanger van de strenge richting van Gomarus en met hem helaas vele anderen. M en verweet de Arminianen dat ze eigenlijk aanhaakten bij het roomse geloof van de Spanjaarden en dat er dus grote kans was op landverraad. A ls zodanig werd Oldenbarnevelt bejegend, hetgeen automatisch leidde tot gevangenneming en de uiteindelijke doodstraf. Een man van 71, al moeilijk lopend met een stok, die zich volledig had ingezet voor de Zeven Verenigde Provinciën en zich van geen kwaad bewust was, moest plaatsnemen op het schavot. Een zeer zwarte bladzij in onze geschiedenis was daar. Als we terugkeren naar de twee verschillende namen voor een van de twee belangrijkste herbergen van Nieuwe Niedorp, lijkt het niet erg moeilijk vast te stellen of het bij de Graef M aurits mogelijk om Johan zou gaan en bij de Prins M aurits om de zoon van Will em van Oranje. De naam Graef M aurits kreeg de herberg al tamelijk vroeg. Dat blijkt al uit het testament dat notaris Cornelis Hogheboom, ten bate van de nazaten Croonenburch in 1612 op papier stelde. Er wordt dan al gesproken over de waert uit de Graef M aurits. En dat terwijl Johan pas in 1604 geboren werd, dus in 1612 nog maar acht jaar oud was. Daar ga je natuurlijk geen herberg naar noemen. Het zal in beide gevallen om de zoon van Will em van Oranje gaan. Maar bij beide namen plaatsen we een behoorlijke kritische noot. Afg ezien van hun positieve prestaties kleeft er bij beiden een zeer zwarte bladzij aan hun levensbeschrijving. Ook al moet je dat, volgens sommigen, weer in de tijd zien. Nieuwe Niedorp, najaar 2017 Literatuur en bronnen o.a. Het onderzoek van Annet Klomp-Keuken betreffende de vroegere bewoning in Nieuwe Niedorp tot 1832 A. T hVan Deursen De last van veel geluk A. T h. Van Deursen: IMaurits van Nassau. De winnaar die faalde J.W. ^Wijn: Het krijgswezen in den tijd van prins Maurits Historisch Nieuwsblad: april 2017 Oldenbarnevelt Briljant politicus wreed geëxecuteerd Informatieblad Historisch Niedorp, mei 2015: S lot Cronenburg aan de Rij d te Nieuwe Niedorp Aat W it: Historie van de Niedorpen en W inkel 1 isto risch N iedorp, informatie blad 201 7 nr. 2

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Informatieblad stichting Historisch Niedorp | 2017 | | pagina 16