-31-
Herbergsloot, later nog gebruikt als molensloot voor de Leijermolen, er oorspronkelijk
een onderdeel van uitmaakte. M isschien is bij de oude gegraven waterverbinding
tussen Nieuwe Niedorp en het Verlaat ook gebruikgemaakt van een van die oude
waterlopen. Zowel bij de molensloten in onze omgeving als bij nieuwe gegraven
waterverbindingen werd graag gebruik gemaakt van wat er al was. Dat zien we zelfs
nog bij de aanleg van ons kanaal tussen Alkmaar en Kolhorn. Er werd gebruik
gemaakt van een groot deel van de Ringsloot van de Heerhugowaard, en bij ons van de
hierboven genoemde waterverbinding met het Verl aat. Zo ging dat, mét de nodige
verbreding en verdieping, tot iets voorbij de huidige Leijerbrug, waarna het oude deel
werd verlaten en later dichtgegooid. De sluis bij het Verlaat, dat ook gewoon
schutsluis betekende, had geen enkele functie meer en werd dus ook gedempt.
Eigenlijk zou ik graag zien dat er middels een informatiebordje en een paar
kenmerkende strepen op de weg wat aandacht zou blijven bestaan voor zowel de sluis
zelf, als voor de betekenis van de oude naam van deze daaromheen ontstane
woongemeenschap.
I let gat van Bergen
Het zal zijn opgevallen dat de oostelijke begrenzing van het Geddenmore wordt
aangegeven met dat (Overe)winkel en de Lutjewinkeler W eere en helemaal niet met
een van de Niedorpen. De lijn Winkel-^Weere was al met al duidelijk genoeg. Het ligt
voor de hand de betekenis van het Gat van Bergen enigszins mee te wegen. De
relatieve hoogte van deze zanderige kreekrug betekende indertijd kennelijk het einde
van het hierboven besproken hoogveengebied Geddenmore, dan wel Geddingmore. Of
deze zogeheten inversierug al in de dertiende eeuw echt boven het resterende
hoogveen uitstak mag betwijfeld worden.
(Een inversierug ontstaat als een geul dichtgeslibd raakt door zanderig materiaal dat
uiteindelijk boven het resterende veen uitsteekt.)
Enkele afwateringen van het hoogveen
De L eekerweg wordt zo genoemd, omdat men veronder stelt
dat het beekje de Leek er oorspronkelijk min of meer langs
liep en uitmondde aan de zuidkant van Barsingerhorn. Op
dit oude kaartje staat echter nog de naam Schulpweg,
genoemd naar een wegdek van schelpen, een versteviging
die vroeger veel gebruikt werd.
Lag het noordwestelijk weidegebied van
Nieuwe Niedorp indertijd tenminste
gedeeltelijk nog in het veengebied? Uiteraard
is de naam Moerbeek dan van groot gewicht,
waarbij het eerste deel letterlijk herinnert aan
het Geddenmore zelf. Het stroompje was
aanvankelijk zeker uit het westelijk hoogveen
afkomstig, Het veronderstelde water met de
naam de W inkel moet ook zijn bron in het hoogveen hebben gehad. De L eek bij
Barsingerhorn ontsprong in eerste instantie ook heel natuurlijk uit dat Geddenmore en
dat gold zeker ook voor de Leets die nu nog voor een deel aanwezig is langs de N241
I I isto risch Niedorp, informatieblad 2017 nr. 1
