-29-
Gedden more III en zijn daden benne groot
door Jan Keuken
Een verwante interpretatie uit Egmond
Pater Arnold van der Drift, een van de oudste bewoners van de abdij van Egmond,
heeft als verdienstelijk latinist, lang geleden, het een en ander vertaald uit de Tabula
Egmundi, de Kroniek, het Evangelieboek en het St. Adelbertusboek. Is er iets wat van
belang kan worden genoemd voor de vertaling van bepaalde zinsneden uit de
inkomstenlijst van het Egmonder klooster?
Het draait weer om de interpretatie van dat intra Hij schrijft achtereenvolgens: In
Schagen acht halve ponden. In Geddigmore vier halve ponden en een kwart manipel
(soort bundel) van de grond, dat is Harecherenord, Crepelfliet, Warachnes, alles wat
daarbij ligt namelijk Sibodesmaer, Thiadenvenne, Notlevenes, W inkel, Brunwere.
Van der Drift meende dat Sibodesmaer mogelijk Sijbekarspel betrof, dus gelegen in
Oostelijk-^Vest- F riesland. Hij voegde daar, op een andere plaats, nog Crepelfliet aan
toe als mogelijk liggend bij Enkhuizen. Dit zeer waarschijnlijk in verband met de
naam van een soort zandbank in de Zuiderzee, het Creupelsant. Die zandbank lag
overigens een heel eindje ten noorden van Enkhuizen, eigenlijk net zo ver van
Medem blik als Enkhuizen. Voor pater Van der Drift lag Geddigmore dus wel erg ver
verwijderd van een door ons veronderstelde westelijke locatie. Maar bij hem was
Overewinkel in elk geval de voorloper van W inkel. Dat werd dus bij hem geen
oostelijke, maar een soort westelijke begrenzing.
Het is zonneklaar, dat Arnold weinig of geen idee had van de andere namen buiten dat
Overewinkel, ook al deed hij een poging in die richting.
Dat is hem uiteraard niet kwalijk te nemen. Warachnes was vóór mijn persoonlijke
ontdekking nog bij niemand bekend, ook al heeft men daar in het verleden zeker naar
gezocht.
Wat treft ons echter als volkomen terecht? Dat is de uitdrukking alles wat daarbij ligt
en dat slaat hier zeker niet alleen op W arachnes, maar op zowel het Harecherenord, het
Crepelfliet als de derde genoemde, Warachnes! De hele trits dus, zonder onderscheid.
Zo vertaalt hij dat intra en dat is uiteindelijk in overeenstemming met onze eigen
visie. Daar ben ik hem dankbaar voor en ik heb hem per brief mijn erkentelijkheid
doen toekomen. Hij was in elk geval een geroutineerde vertaler van het Latijn. Een
pluimpje is nooit weg.
De opmerkelijke vertaling van Arnold van der Drift mocht ik ontvangen via John van
Lunsen.
Een onleefbaar gebied
Het zal duidelijk zijn, dat Van der Drift in elk geval ook een aanzienlijk Geddenmore
voor ogen stond (oftewel Geddigmore, zoals hij dat spelde). Dat komt sommigen als
ongerijmd voor. De landschappelijke situatie in de dertiende eeuw zou iedereen
vreemd voorkomen. Vooral in het gebied tussen de Valkkogerdijk en het noorden van
de Heerhugowaard was de toestand bij voortduring niet of nauwelijks bewoonbaar,
laat staan leefbaar te noemen. (Afg ezien van een zeer beperkt gebiedje, dat door
zogeheten hoevenaars was ontgonnen, met de mooie naam villa Scagha.) Alle
mogelijke lagere delen hadden zich al heel vroeg met soorten laagveen gevuld, met
daarbovenop een veelal doorgroeiend hoogveen. Waarschijnlijk hier en daar zelfs tot
I I isto risch Niedorp, informatieblad 2017 nr. 1
