-16-
Heden trof ons een zware
slag door het smartelijk be
richt van het overlijden van
onzen innig geliefden Man
en Vader,
JACOB v. d. PLAS,
in leven Korporaal-Torpedo
maker Kon. Ned. Marine,
in den ouderdom van 26
jaar.
Zijn diepbedroefde
Vrouw en Kind,
M. E. v. d. PLAS—v. PEL
WTMMIE.
Oude Niedorp, 5 Febr. 1941.
Langereis 61.
Zijn ziel ruste in vrede.
10 feb ruari 1941
Batavia in Nederlands-Indië. Op 30 april 1946 keerde de onderzeeboot terug naar
Nederland. Totaal werden 12 vijandelijke schepen met een laadvermogen van circa
26257 ton tot zinken gebracht. Hoeveel mensen daarbij zijn omgekomen kan niet met
zekerheid worden genoemd. De belangrijkste gevechtshandeling is geweest het tot
zinken brengen in de M iddellandse Zee van de Duitse onderzeeboot de U 95 op 28
november 1941. Hi erbij kwamen 34 Duitsers om het leven. Valt er nog iets
medemenselijks te melden in een tijd van vreet of gevreten worden, of anders gezegd
doden of gedood worden? M idden op de M iddellandse Zee werd het Italiaanse
vrachtschip Isarco van 5737 ton tot zinken gebracht. De O 21 nam 22 overlevenden
aan boord. Zij werden enige dagen later in Gibraltar afgezet. Na het tot zinken brengen
van de U 95 werden 12 Duitsers gered en aan boord genomen als krijgsgevangenen.
Bij aankomst in Gibraltar werd de boot met ceremonieel vertoon verwelkomd. De
Britse admiraal Sir J ames Somerville kwam aan boord om de bemanning te feliciteren
met hun uitzonderlijke prestatie. Slechts weinig geallieerde onderzeeboten lukte het
een U-boot tot zinken te brengen.
I loe verging het Jaap Laan en Jaap van der Plas?
Betreffende Jaap Laan kan men aannemen dat hij deel uitmaakte van de bemanning
van de O 21. Volgens gegevens van de Onderzeedienst heeft hij rond 1942 ook een
tijdje gevaren op de O 24. H ij was daar aan boord de ondergeschikte van Piet de J ong,
de latere minister-president van Nederland. In de thuishaven Fremantle leerde hij zijn
vrouw Elaine Alma Arnold (1926-2016) kennen. Zij huwden op 10 januari 1946 in
Perth. K ort daarna moest Jaap terug naar Nederland. Enige tijd later volgde zijn
vrouw. De procedure van zijn uitdiensttreding duurde ongeveer twee jaar waarna ze
terugkeerden naar Perth. Uit het huwelijk werden twee zonen geboren. Uit gesprekken
met familieleden kwam naar voren dat Jacob Laan nimmer heeft willen praten over de
oorlog. Ook het herhaald aandringen van zijn kinderen Bruce en Geoffrey was
tevergeefs. Het gruwelijke boek over de T weede
Wereldoorlog was dichtgeslagen. Over of het gezin
te maken heeft gehad met effecten die gerelateerd
zijn aan het oorlogsverleden valt weinig te zeggen.
De familie heeft reden om aan te nemen dat hij
innerlijk daarmee heeft geworsteld. Kennis over
posttraumatische stress-stoornis was in die tijd
gering, therapeutische behandelingen bestonden
toen nog nauwelijks. Jaap Laan overleed op 18
maart 1985 in P erth.
Heeft de ene Jaap de mazzel gehad de oorlog te
overleven, Jacob van der Plas echter trof het
noodlot. Hij werd aan boord van de O 22 geplaatst,
met als thuisbasis Dundee Schotland. Op 5
november 1940 vertrok deze onderzeeboot voor
haar vijfde patrouille naar de Noorse wateren. Van
deze patrouille keerde zij nooit terug. Begin februari
1941 verschenen de eerste meldingen over de
vermissing van de O 22 in de regionale dagbladen.
Heldersche courant, editie Alk maar,
i sto risch N iedorp, informatie
blad 201 7 nr. 1
