-11-
vechten We zullen ons nooit overgeven." O ndanks de zware aanvallen van de
Reinder Laan was kastelein van het café 'Het Fortuin' in de Dorpsstraat, huidige
I let lot. mazzel of noodlot
Een vergeten tragedie uit de Tweede Wereldoorlog
door IVIaarten IVIooij
cc 5? f\
I have nothing to offer but blood, toil, tears and sweat. (Ik heb niets anders te bieden
dan bloed, inspanning, tranen en zweet.) Dit waren de woorden van de pas benoemde
Engelse premier W inston Churchill, mei 1940. Hij erfde een falend beleid van zijn
voorganger Neville Chamberlain. Kort gezegd, een beleid van pappen en nathouden
met nazi-Duitsland. Hij probeerde met diplomatiek overleg een oorlog te voorkomen.
Dat werd een fiasco met verstrekkende gevolgen.
Met die legendarische woorden wist Churchill zich sterk gesteund de krachten te
mobiliseren om groter onheil te voorkomen: de val van het Britse imperium. België en
Nederland werden bezet. Hitlers volgende doel was de bezetting van Engeland. De
slag om Engeland volgde. In een van zijn peptalks liet Churchill zijn landgenoten en
de wereld weten: "We zullen ons eiland verdedigen, wat het ook zal kosten, we zullen
Duitsers vanuit de lucht en de zee, wisten de Britten zich gedurende de gehele oorlog
staande te houden.
Na de capitulatie van Nederland op 14 mei 1940 waren er enige duizenden
Nederlandse onderdanen die tegen de wil van de bezetter een persoonlijke bijdrage
wilden leveren aan de geallieerde oorlogsvoering. Zij wisten te ontkomen naar
Engeland. Ongeveer 400 zetten de strijd voort bij de geallieerde zeemacht.
Twee van hen, Jacob Laan (1916-1985) uit W inkel en Jacob van der Plas
(1914-1940)
uit Oude Niedorp/Den Helder, waren tijdens de oorlog opvarenden van Nederlandse
marineschepen met Engeland als thuishaven. Uit de genoemde jaartallen achter hun
namen kunt u opmaken dat de een het lot mazzel trok en de ander het noodlot.
Jacob (Jaap) Laan was de zoon van Reinder Laan en van Teetje Laan- De H aas.
huisnummer 52. I n mei 1935 meldde zijn zoon zich als vrijwilliger bij de Koninklijke
Marine om opgeleid te worden tot elektromonteur. Deze stap moet in W inkel niet
onopgemerkt zijn gebleven. Winkel en ook Nieuwe Niedorp kenden nogal wat mensen
die met het speldje met het gebroken geweertje rondliepen. Het symbool van
dienstweigeraars en gewetensbezwaarden. De mogelijkheid van het leren van een vak,
het verzekerd zijn van werk, Nederland had immers te maken met een grote
werkloosheid, en het wat van de wereld kunnen zien, heeft hierbij ongetwijfeld een rol
gespeeld.
Jacob van der Plas, geboren in Alkmaar op 16 april 1914, werd opgeleid als
torpedomaker in Den Helder en trouwde in 1934 met Maria Elisabeth van Pel. Van
1935 tot 1937 was hij overgeplaatst naar Soerabaja in Indië. Het was toen
vanzelfsprekend dat moeder de vrouw dan thuis bleef. Op 31 juli 1938 werd hun zoon
geboren.
1 isto risch N iedorp, informatie
blad 201 7 nr. 1
