-49-
kopie van de Vita I.
A1 met al maakt het in elk geval wat waarschijnlijker dat Geddenmore als veengebied
tenminste een eeuw vroeger nog steeds heel veel groter was dan een gebied tussen de
Groenedijk bij Sint-Maarten en een stukje Tolkerdijk bij Valkkoog omstreeks 1250.
Volgens Karel Numan zouden hier de voormalige vroonsloten gesitueerd kunnen
worden, langs de twee zijdewinden. Maar deze vroonsloten liepen in de oorkonde van
1250 vanaf de zoute zee tot aan Bergeswerck in het noorden van de Heerhugowaard.
Kan dit allemaal kloppen? Zowel via de Groenedijk als de Tolkerdijk annex Oudedijk
is het spoor nu niet bepaald rechtstreeks gericht op Bergeswerck. Op geen stukken na.
Wei die verbinding met de zoute zee klopt aardig en dat geldt zelfs voor de connectie
met Sint-Maarten en de Groene dijk. De Cock veronderstelt echter lijnen die ergens
mooi evenwijdig tussen de Groenedijk en de Tolkerdijk via de Oudedijk naar
Bergeswerck lopen. (zie de illustratie in ons vorige blad op biz. 42). Als we simpelweg
zouden accepteren dat de vroonsloten als afwateringen dienst deden langs weinig
rechtlijnige zijdewinden om een nog te ontginnen restant Geddenmore in de 13e eeuw,
zou het misschien allemaal toch kunnen. Maar fraai is anders. Waarom zou de
goegemeente de voormalige zijdewinddijkjes als belangrijke zijsluitingen tegen het
nog niet ontgonnen lekkend hoogveen vergeten zijn en de sloten ernaast als
vroonsloten juist blijven herinneren, terwijl daar al weer diverse andere namen golden?
Vermoedelijk blijven die zijdijkjes in het algemeen toch wat langer zichtbaar dan de
sloten erachter. Bovendien is er nog een argument dat pleit tegen die relatief grote
oppervlakte tussen deze veronderstelde vroonsloten. Als dit hele gebied in zekere zin
aan de hoevenaars beschikbaar zou zijn gesteld is het ondenkbaar dat graaf Willem III
de Goede, in 1338 'zijn domein' in Valkkoog alsnog beschikbaar stelt aan de inwoners
van het bijna verdronken Gawijzend ten noorden van Aartswoud.
De Valkkogerdijk tussen Sint-Maarten en Valkkoog
Historisch Niedorp, informatieblad 2016 nr. 2
