-21-
helft nog van hetgeen Deek in 1393 betaalde." Zowel Veenhuizen als Deek brachten
weinig op in vergelijking met de Niedorpen. Dit is wel te begrijpen, want Veenhuizen
lag onbedijkt in de Grote Waard (het latere Heerhugowaard) en had veel te lijden van
wateroverlast. Deek moet in dezelfde omstandigheden hebben verkeerd, gezien de 50
schellingen in 1393, maar niet in 1420 en 1421. Zouden de gronden van Deek opeens
zoveel meer zijn gaan opbrengen, of zou het grondgebied van Deek sterk zijn
uitgebreid? Beide veronderstellingen als verklaring voor de opeens hoge opbrengst van
Deek zijn niet aannemelijk. Voorzichtig geconcludeerd lijken deze gegevens te wijzen
naar het verdwijnen van het Langedijker Deek rond 1420 en een overgaan van die
naam in het Terdiek van Nieuwe Niedorp. Alleen zo is de verhoging bij Deek van 50
schellingen naar 5 pond te verklaren. Daarbij komt dat Deek in de grafelijke
rekeningen in diezelfde tijd veranderde in Dyedieck en verplaatst werd van Langedijk
naar Nieuwe Niedorp, om vervolgens te transformeren via de naam Ter Dijk in 1681
naar het huidige Terdiek. Het gegeven dat Deek voor 1415 kerspelthijns betaalde,
gelijk de Langedijker dorpen en de Niedorpen niet thijnsplichtig waren, betekent dat
het Deek van voor 1415 niet het Terdiek bij Niedorp kan zijn, maar dit met zekerheid
wel is in 1593. De conclusie hieruit kan niet anders zijn dan dat de in de grafelijke
rekeningen voorkomende naam Deek of Diek pas vanaf omstreeks 1420 het huidige
Terdiek bij Nieuwe Niedorp moet zijn geweest. Als de tienden van Deek voor die
jaren gevoegd worden bij Nieuwe Niedorp ontstaat een evenwichtiger beeld, al blijft
de halvering van de opbrengst van de tienden voor Nieuwe Niedorp van 1420 naar
1421 opmerkelijk.
Nu aangetoond is dat het Deek van voor 1420 niet het Terdiek bij Niedorp is, ontstaat
de vraag waar het oude Deek dan kan hebben gelegen? Uit het gegeven dat de
geografische naam Deek is overgegaan van een ouder gebied naar het huidige Terdiek
bij Niedorp gaat een sterke suggestie uit dat het Deek van voor 1415/1420 verloren
moet zijn gegaan. Daarbij gevoegd het gegeven dat Deek, gezien de kerspelthijns
waarmee Deek werd belast, bij Langedijk behoorde, blijft alleen een locatie over ten
oosten van Langedijk, namelijk in de Grote Waard (Heerhugowaard).
Waar lag het Langedijker Deek?
Degene die zich eveneens met de naam Deek heeft beziggehouden is Noordeloos. Hij
was deze naam in de rekeningen van de graaf tegengekomen en tot dan was niet
bekend welke plaats aan deze naam verbonden moest worden. Als je een onbekende
geografische naam tegenkomt in de bronnen dan moet het uitgangspunt van je
onderzoek toch zijn dat het hier een plaats betreft die verloren is gegaan, of een plaats
die we nu kennen onder een andere naam. Als we het betoog van Noordeloos volgen,
dan zien we dat hij er bij voorbaat van uitgaat dat Deek een oudere naam moet zijn
voor een bestaand gebied. Hij neemt geen moment in overweging dat het ook een
gebied kan zijn geweest dat verloren is gegaan. Zijn eindconclusie is dat Deek,
genoemd in de grafelijke rekeningen van 1343 tot 1722, het huidige Veenhuizen moet
Nieuwe Niedorp 24 p
Oude Niedorp 6 p
1393
1420
20 p
4 P
1421
10 p
4 P
Historisch Niedorp, informatieblad 2016 nr. 2
