I
r ^rosM
-39-
Waarom een galg op een nes? Het was eeuwenlang de gewoonte om gehangenen, dan
wel anders met de dood bestraften, duidelijk zichtbaar als afschrikwekkend voorbeeld
aan de voorbijgangers te tonen. Zowel bij landwegen als waterwegen.
Heel opvallend dat we hier een nes en een oord
tamelijk dicht bij elkaar treffen, met als een soort
scheidslijn een duinbeekje met de aardige naam
Crepelfliet. Deze Crepelfliet is vergraven tot een
rechte zandvaart met aan de westelijke oever de
Slaperdijk. Aan de westkant van de huidige vaart
treffen we op enige afstand nog steeds de
Nesserdijk, eigenlijk al aangevend dat nes en oord
qua betekenis omwisselbaar waren.
Die Nesserdijk houdt mijns inziens de meest
westelijke begrenzing van het oorspronkelijke
Hargeroord in. Hoe het water om de twee
uitstekende stukken land in die tijd heeft geheten, is
me niet duidelijk. Het kan een oorspronkelijk deel
zijn geweest van de oude rivier de Rekere (die
trouwens in de 19e eeuw ook al grotendeels
vergraven werd tot het Noord-Hollandsch Kanaal).
Het kan ook een samengaan zijn met het zeegat de Sipe of Zijpe, of misschien zelfs
van een zwin uit het noordoosten als het Sintmaartens zwin. Er was na de bekende
grote overstromingen in de 12e en vroege 13e eeuw voortdurend een behoorlijke
oppervlakte water te vinden nabij de latere Schoorlse Zeedijk die misschien wel als
een grote lagune oogde. (Zie de kaartafdruk die dat onderstreept.)
In het gebied tussen de Witsmeer (oftewel de
Schagerwaard) en Bergeswerk, het meest
noordelijke deel van de huidige Heerhugowaard,
mochten de hoevenaars turf halen en zout winnen,
maar ook 'elders'. Dat elders leek een wat
verwarrende aanwijzing. Maar het werd gewoon
toegestaan in andere delen van Geddingmore dat
indertijd ook tot het eigendom van de abdij hoorde.
Klaarblijkelijk wil de auteur het gebied van de zes
hoeven beperken tot het Waar(d)land. Daarbinnen
zouden al die genoemde namen ooit aanwijsbaar
zijn geweest.
DE ZUPE
GROET
HARGEN
Een schets van het Hargeroord en de
Wagenes, beide landtongen, met
daartussen de latere Zandvaart,
oftewel de gekanaliseerde Crepelfliet.
li/ONS/:
Een snede uit de grote kaart van Joost
Janz Beeldsnijder, 1575, ten gerieve
van de Spanjaarden. Het ingepolderde
Zijpegebied is op dat moment al onder
water gezet door Sonoy.
Als je een totaal verkeerde veronderstelling volgt
stapel je al gauw de ene vergissing op de andere.
Het merkwaardige van de bovengenoemde stokoude
namen is dat ze deels nog steeds lijken op de
geografische namen die we in onze tijd, bijna 9
eeuwen later, kennen. Vandaar: Haracherenord een
Historisch Niedorp, informatieblad 2016 nr. 1
