-6-
verkoos dat er indertijd zo aanlokkelijk uitzag. Integendeel. Hij stond bij de centrale
leiding in een heel goed blaadje. Zo werd hij aangewezen om contact te onderhouden
met een Belgische illegale organisatie. Vanaf 1941 kreeg hij koerierswerk te doen en
werd hij de contactman voor de drukker Rein Witteveen in Oterleek. De groep hoorde
in ons land bij een van de allerbekendste revolutionaire socialisten, Henk Sneeviet.
Deze Henk werd zelfs door Lenin uitverkoren om het communisme in China maar
eens op poten te zetten. (Als we nu naar het buurland Noord-Korea kijken zien we een
van de laatste stuiptrekkingen van een dictatoriaal georganiseerd communisme.) Het
MLL-front verzorgde ook de uitgave van het illegale blad Spartacus waarvan men de
inhoud wel enigszins kan raden. Jan verzorgde tot op Texel de verspreiding van het
MLL-frontblad.
Op een gegeven moment drongen er drie mannen zijn eenvoudige arbeiderswoning
aan de Noorderkade binnen en namen hem gevangen. Hij mocht nog even naar de we
en zijn dierbaren omhelzen, maar toen was het gedaan met zijn vrijheid. Zoon Willem
(Wim) was tien jaar en heeft dit allemaal bewust meegemaakt en zal dit nooit vergeten.
Uiteindelijk mochten zijn gezinsleden nog een keer afscheid nemen in de Euterpestraat
in Amsterdam. Men probeerde natuurlijk, met de nodige pressie, om achter de namen
te komen van alien die met Jan te maken hadden, maar hij ontkende elke illegale
activiteit. Zelfs een grove mishandeling liet hij zich welgevallen maar hij gaf geen
krimp. Uiteindelijk werden alle betrokkenen bij de groep Sneevliet toch opgepakt.
De vrouwen zou men vrij laten, maar dat was een loos gebaar. Ze werden naar het
concentratiekamp Ravensbriick gestuurd, maar overleefden het gelukkig allemaal.
Onze politieke 'daders' werden opgesloten in het doorgangskamp Amersfoort. Voordat
ze werden omgebracht, hebben ze nog de Internationale gezongen en een katholiek
gebed uitgesproken. Wim vond in de bundel kleren die werd thuisbezorgd een goede
winterjas die hij daarna gedragen heeft. In diezelfde jas vond hij een briefje met
daarop de tekst Ik houd zielsveel van jullie'. Op de achterkant van een sigarendoosje
staat nog heel vaag in potlood Dag Gre, Dag Wim, Dag Jantje, Dag Rie, Dag Then
liefste. Zeer ontroerend, maar vader kwam er niet mee terug. Hij vond zijn einde op 13
april 1942, vijftig meter achter de schietbaan te Amersfoort, waar een informatiebord
de plaats aangeeft waar hij is omgekomen. Op de bekende begraafplaats Driehuis
Westerveld is er een openbare herdenkingsplaats voor gevallen verzetsstrijders. Daar
zijn urnen bijgezet.
Moeder Edel kreeg het heel zwaar na het omkomen van haar sociale man. Ze heeft het
niet lang meer gemaakt. Uiteindelijk kwamen de kinderen bij grootmoeder Krabman
en oom Adriaan in Nieuwe Niedorp. Daar was in elk geval brood op de plank. Adriaan
had een behoorlijk bloeiende melkhandel.
Nieuwe Niedorp, 2015
Bronnen:
Max Perthus: Henk Sneevliet
Rob Edel, een kleinzoon: familiedocumenten en verzamelde informatie
Het Noordhollands Dagblad van 5 mei 2015, de Alkmaarse editie
Toespraken Sneevliet Herdenkingscomite, 12 april 2015
Historisch Niedorp, informatieblad 2015 nr. 2
