-47-
was geweest. De stad was op 4 juli in opstand gekomen tegen het Spaanse gezag en
alles wat katholiek heette. De nog katholieke Adriaen had zowel trouw gezworen aan
Willem van Oranje als aan koning Philips van Spanje. Hij voelde zich aan zijn eed
gebonden. Willem van Oranje was intussen vertrokken naar het voorvaderlijk slot, de
Dillenburg in Duitsland en vervangen door een nieuwe stadhouder, de Spanjaard
Boussu. Volgens het verhaal had Adriaen vanuit het kasteel op Groeneven op 13
februari 1573 een niet onbelangrijke missie te vervullen in Amsterdam. Wat precies
blijft onduidelijk. Hij werd vergezeld door Philips van der Maethe, ook oud-
burgemeester van Haarlem. Een broer van Adriaen, priester in een nonnenklooster in
Alkmaar, ging mee, plus de nodige knechten. Aldus wordt verhaald.
Ontmoeting met de vijand en een verdwenen kasteel
Men maakte gebruik van paardensleden, want alle wateren lagen onder het ijs in die
strenge winter van 1572-1573. Helaas kwamen ze enige soldaten van kapitein
Ripperda tegen, de bevelhebber van het opstandige garnizoen in Haarlem. Hoe kon
dat? Enkele soldaten wisten vanuit Haarlem af en toe 'op avontuur' naar buiten te
glippen. De omsingeling was nog verre van compleet en dus vrij gemakkelijk te
ontwijken. Philips van der Maethe wist bij de dreigende ontmoeting nog net op zijn
paard te ontsnappen, maar het paard van Adriaen gleed uit. Onze schout werd met zijn
knechten gevankelijk naar Haarlem vervoerd, terwijl zijn gelovige broer al binnen de
kortste keren van het leven werd beroofd. Zoals hierboven vermeld zou Adriaen al op
13 februari gevangen zijn genomen. Gezien het 'feit' dat hij Haarlem niet meer kon
verlaten komen we tot de conclusie dat ook 13 februari onmogelijk waar kan zijn
geweest. Volledig tegenstrijdig met zijn latere aanwezigheid in Niedorp. We hebben
dus nu al te maken met drie onmogelijke data, terwijl juist data de realiteit dienen te
onderstrepen. Een van de merkwaardige onmogelijkheden is bovendien de plaats van
dat Groeneve(e)n. De ene keer wordt gesproken over een kasteel bij Santpoort, een
andere keer over de banne Uitgeest. Het terrein Groeneve(e)n zou bij vader Aelbrecht
vandaan komen. Wat betreft de banne Uitgeest wordt de plaats in zijn testament wat
nader gespecificeerd: in de Broekpolder bij de Groentjes Ven bij de Weijen Bus.
Tijdens het beleg van Haarlem zou het in 1565 gestichte kasteel al volledig verloren
zijn gegaan. Er wordt in de mij bekende boekwerken over Noord-Hollandse kastelen
niets over dit versterkte huis medegedeeld. Alsof er niet het minste stukje fundering is
achtergebleven, laat staan een of andere afbeelding. Alsof het eigenlijk helemaal niet
bestaan heeft.
Het laatste uur
Hoe belangrijk Haarlem voor Adriaen geweest moet zijn blijkt uit een mededeling van
zijn achterkleinzoon: zo zou hij daar nog op 16 maart 1570, samen met twee anderen
tot 'meesterknaap' van de houtvesterij in Holland zijn gekozen. Daar was nog wel een
eed voor nodig op 4 juli 1571. Verder bezat hij de zogenoemde swaenedriften op het
Spaarne en op het oude riviertje de Leede. Volgens dit verhaal werd de vroegere
magistraat niet onvriendelijk in Haarlem ontvangen, maar men zat met hem in zijn
maag. Aanvankelijk werd hij ondergebracht in het stadhuis, maar later in het 'Huis met
de trappen', dat beter beveiligd kon worden. Tijdens een uitval van de belegerden
werden veel Haarlemmers gedood, tot grote woede van de stadsbevolking. De
Historisch Niedorp, informatieblad 2015 nr. 2