-23-
behoorlijk eigenzinnig, door het ontbreken van die 'n' op de steen, die zelfs al in de
beroemde Friese Schotanusatlas van circa 1700 aanwezig was. Maar een Friese
voornaam, achternaam en de Friese geboorteplaats, wat wil je nog meer.
Een verklaring voor het weglaten van die merkwaardige 'n' ligt in het feit, dat het naar
alle waarschijnlijkheid gewoon om die ene heilige Maria ging. Aan de Middenweg,
dwars door Het Bildt, troffen we omstreeks 1700 drie Parochies. Van west naar oost:
Sint Jacobs Parochie, Sint Anna Parochie en Lieve Vrouwen Parochie. Die 'n' komt
ook bij allerlei kerknamen als een verbindingsletter voor. Na de inpoldering van het
laatste stuk Middelzee in 1505, zijn we intussen al weer twee eeuwen verder. Omdat
die inpoldering indertijd voornamelijk door Hollanders gebeurde en deze
grondwerkers in het drooggemaakte gebied bleven hangen, wordt er in de drie
genoemde plaatsen officieel geen Fries gesproken. Uiteraard is er wel sprake van een
behoorlijke Friese invloed op het Hollands. Of de familie Hiemstra zich dat bewust is
geweest? Er wonen mijns inziens geen Hiemstra's meer in Nieuwe Niedorp.
Heel duidelijk hebben we met een Friese achtergrond te maken bij de naam Ulbe
Mulder. Bij Elleko Vermeulen krijgen we een Fries vermoeden, wat niet onderstreept
wordt door de verwijzing Eelco, Elko of Elco. Het lijkt erop dat de middelste
lettergreep er voor de aardigheid is tussengevoegd. Indertijd was het op heel veel
gemeentehuizen niet toegestaan een pasgeborene een naam te geven die niet in een
bepaalde officiele lijst voorkwam. Dat kun je je tegenwoordig nauwelijks meer
voorstellen.
Het moest indertijd bij voorkeur een erkende christelijke naam zijn. Het hing nogal
eens af van de soepelheid van de betrokken ambtenaar of hij zijn hoofd schudde of ten
minste zijn wenkbrauwen fronste. Maar de nadruk op een regelrechte familiaire
vernoeming maakte al gauw de nodige indruk.
We lezen Reindert Kuiper. Rein dan wel Reindert was en is onmiskenbaar Fries.
Bij Sienus Velthoen bekruipt ons wederom een Fries gevoel, maar dat wordt
gelogenstraft. Er wordt verwezen naar Siene, een naam die ons helemaal niets meer
zegt. Bij Auke Wagenaar echter geen enkele twijfel. Die voornaam blijkt net zo Fries
als Remmert in Remmert Klaas Wit. En tot onze verbazing blijkt men zelfs Klaas als
een oorspronkelijk Friese naam te zien. Dat het uiteindelijk van het christelijke
Nicolaas afkomstig is, doet hier kennelijk niet ter zake. Bij Tjade Groot vergissen we
ons niet. Zo Fries als het maar zijn kan. Hetzelfde geldt voor Gabe Kromkamp. En ook
bij Folkert Haagsma. Bij Maas Boeve hadden we het eerlijk gezegd niet verwacht,
maar het blijkt toch zo te zijn. Tjipke Schaafstra is zowel van voren als van achteren
onmiskenbaar Fries.
Het aantal Friese meisjesnamen blijkt ongeveer net zo groot. Dan rekenen we allerlei
onmiskenbare afleidingen van een mannelijke voornaam natuurlijk mee. Zo hebben we
Ennikje Dokter terwijl de Friese jongensnaam Ennik luidt. Maar een Immetje Kompas
lijkt dan wel Fries, maar dat wordt niet direct onderschreven. Er worden wel varianten
genoemd als Ime en Imske en Impkje. Hinke Broekhuizen en Hinke de Jong zijn weer
zo Fries als Friesland zelf. De voornaam van Jetske de Jong schijnt afkomstig van
Henriette, hoewel je dat niet een twee drie zou veronderstellen. Bij IJttje van der Ploeg
zou je juist zweren dat het absoluut een Friese voornaam moet betreffen, maar ik heb
Historisch Niedorp, informatieblad 2015 nr. 1
