-12-
in elk geval uit de middeleeuwen. Van de Helderbuurt lezen we op biz. 41 dat deze
buurt al in 1514 groter was dan het oude kerkdorp Huisduinen. Er stonden 170 van
de 300 huizen. In Schoorls boek over Water en Land staat op biz. 83 dat er in 1514 een
zeer grote armoede heerste op Huisduinen en dat slechts 10 van de 112 haardsteden
echt iets hadden 'om van te leven'. Van de Helderbuurt werd helemaal niet gesproken.
Maar hoe armoedig de levensomstandigheden ook waren, de eigen taal hoefde er niet
onder te lijden. Het Middelnederlands behoorde ongetwijfeld tot de Huisduiner taal en
kon dus gebruikt worden voor de naamgeving van de Helderbuurt!
Kaart van Leendert den Berger 1743-1802. De kustontwikkeling vanaf 1571 tot 1578. De donkere lijnen
geven de verschoven zeedijken weer. Onderste deel getekend door Adrianus Antony 1571. Voor de
aardigheid is bijgetekend de 'tegenwoordige Helderse Kerk'. Die staat daar dus tijdens het leven van
Leendert (collectie Rijkswaterstaat).
Men neemt aan (Schotel 1922 en Gottschalk 1971) dat een aanzienlijke toename van
de Noordduinen in de 14e eeuw en gedeeltelijk in de 15e eeuw heeft plaatsgevonden.
Deze verschuiving van het zand werd veroorzaakt door het teloorgaan van het
zuidwestelijk duingebied. Het laat zich raden dat de oorspronkelijke vestiging van de
Helderbuurt ergens in die 14e dan wel 15e eeuw heeft plaatsgevonden, dankzij de
nieuwe brede duinenrij. Maar in het laatst van de 15e eeuw zou door de noordwester
stormen alweer sprake zijn van een geleidelijke afname. Zo'n honderd jaar later, in
1577 zouden de zogenoemde zwaardere duinen nog vlak bij het Marsdiep hebben
gelegen waarachter de Helderbuurt zich nog maar voor een deel in stand kon houden.
Over de aanleg van alle mogelijke dijkjes was al eindeloos gesteggeld, nog letterlijk
merkbaar bij de aanleg van een zogenoemde Kijfdijk in 1571. Een dijk die bedoeld
was als slaperdijk. Maar de Allerheiligenvloed van 1570 had nogal huisgehouden,
Historisch Niedorp, informatieblad 2015 nr. 1
