Eerste Wereldoorlog, deel 2
-34-
door Maarten Mooij
In de vorige aflevering heeft u kunnen lezen dat Nederlandse militairen niet
daadwerkelijk waren betrokken bij de verschrikkingen van het slachtveld. Nederland
wist met de grootst mogelijke inspanningen neutraal te blijven. De gevolgen van deze
'wereldbrand' voor de Nederlandse bevolking moeten ellendig zijn geweest. Met name
in de tweede helft van deze oorlog was de strijd om het dagelijkse bestaan allerminst
een pretje. Voor de grote steden, in vergelijking met het platteland, waren de gevolgen
van de schaarste dramatisch. De overheden moesten alle zeilen bijzetten om wat er nog
was op een redelijke manier te verdelen onder de bevolking. Een haast onmogelijke
opgave, die zich het beste laat omschrijven met 'het was pompen of verzuipen'. Er
werd gewerkt met een bonnensysteem dat later ook in de tweede wereldoorlog werd
gebruikt.
In een van de vitrines van het museum het Sterkenhuis in Bergen (N.H.) kon u tijdens
de zomermaanden dit gedicht lezen dat de gevoelens van toen op een satirische wijze
weergaf:
Alles op bon
Een bon voor thee, een bon voor koffie,
Een bon voor de karnemelkspap,
Een bon voor vet. Een bon voor grutten,
Een bonnetje bij elke hap,
Een bon ook voor een lief klein kindje,
Wat de ooievaar ons biedt,
Maar als je geen bon kon geven,
Krijgt het kindje lekker niet.
Een bon voor zeep, een bon voor uien,
Aardappelen en verse vis,
Steenkolen en bruine bonen,
Voor zovervoorradig is
Spoedig krijg je ook nog bonnen
Voor sigaretten en voor bier.
En je moet een bon meebrengen Voor de meisjes van plezier.
Soldatenleven
In deel 1 was de schatting dat plusminus tachtig soldaten uit Winkel gemobiliseerd
zijn geweest. De militairen in de rang van soldaat tot en met onderofficier kregen op
hun mobilisatiebestemming te maken met:
-Slechte huisvesting en slapen op de grond op stro, dus vlooienplagen.
-Verveling, zich nutteloos voelen binnen de organisatie van de krijgsmacht terwijl
thuis hun aanwezigheid node werd gemist.
- Geringe soldij; een soldaat kreeg maar 14 cent, een sergeant 1,35 per dag.
Historisch Niedorp, informatieblad 2014 nr. 2