-17- Over de grondbelasting, het landschot, lezen we het volgende: Soo wie de boede (bode) daecht (daagt) van den rijcdom totten rekenen te comen, als men scot rekenen (verrekenen) sal, ende niet en quaem, die verbuerde een pont. Men was dus wel genoodzaakt om met de verplichte som te verschijnen, anders volgde een boete. Om nog even terug te komen op het poorterschap: Niet-poorters werden gasten genoemd. Verder kon iedereen poorter worden als hij de poorters-eed aflegde en een licht entreegeld betaalde: bijvoorbeeld vier stuivers aan de schout, een stuiver aan de bode en drie schellingen aan de schepenen. Men moest dan in het algemeen minstens drie jaar blijven en een kleine gift aan de kerk doen. De schepenbanken hebben tot 1811 bestaan. In de Franse tijd, onder Napoleon, was daar geen plaats meer voor. Net zo min als voor de zogenoemde heerlijkheden. Zoiets was nu eenmaal strijdig met de vrijheid, gelijkheid en broederschap waarmee Frankrijk iedereen wilde zegenen. (Een aantal merkwaardige uitzonderingen treft u onder Naschrift.) In 1741 hebben de regenten van Winkel de ambachtsheerlijkheid voor 5000 gulden plus nog 250 gulden van de Westelijke Staten gekocht. De hoge jurisdictie was intussen vervallen. Zij waren niet de enige belangstellenden. Schellinkhout deed precies hetzelfde. Hoeveel daar betaald werd doet er hier eigenlijk weinig toe. Zoals gezegd hielden deze ambachtsheerlijkheden in 1811 op te bestaan. Naschrift Op het ogenblik bestaan er in ons land nog tal van plaatsen die stad heten, terwijl ze uiterst klein zijn, of maar weinig inwoners tellen. Wat dat laatste betreft: Staverden (rond het kasteel) telde korte tijd geleden circa 40 inwoners, Sint Anna ter Muiden (bij Sluis) 50 en Eembrugge 130. Het is misschien wel aardig om nog wat van die piepkleine stadjes te noemen: Wessem, Biervliet, Ammerstol, IJzendijke, Asperen, Gendt, Philippine, Eemnes- Buiten, Hem, Klundert, Nieuwstad en Austerlitz. Er was wel degelijk sprake van gekregen stadsrechten. Om er zomaar enkele te noemen: Staverden in 1298, Wessem al in 1150 en Sint Anna ter Muiden in 1242. Waarom die rechten in de Franse tijd niet verloren zijn gegaan, is mij op dit ogenblik nog onduidelijk. Ik hoop hier nog eens op terug te komen. Literatuur: J. Baken: Historie der gemeente Winkel J. de Bruin: Westfriese plattelandssteden van hun ontstaan tot hun opheffing in 1811, WFON 2014 J.C.M. Cox: Hebbende privilege van stede A. de Goede: Swannotsrecht (Westfriesche rechtsgeschiedenis) M.S. Pols: Westfriesche stadsrechten Algemene Geschiedenis der Nederlanden, deel III Volkert J. Nobel/Ed Dekker: Over oorlogsmisdaden bij Vronen, WFON 2012 Nieuwe Niedorp, oktober 2014 Historisch Niedorp, informatieblad 2014 nr. 2

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Informatieblad stichting Historisch Niedorp | 2014 | | pagina 17