-54-
Als opa Brugman in 1934 overlijdt wordt het huis Dorpsstraat 13 in het openbaar
verkocht en gekocht door Pieter Bart op 15 augustus 1934, die het een week later weer
verkoopt aan Floris Klaver voor fl. 850,00. In 1903 betaalde Pieter Bart nog fl.
1200,00 voor hetzelfde huis! Het geeft aan hoe ernstig de crisis in de jaren dertig was.
En voor mijn eigen tijdgenoten dat een huis niet altijd automatisch meer waard werd.
Vanaf 1932, als mijn vader Klaas Bart trouwt met Trien Hollenberg, gaan Pieter en
Klaas samen verder. De akte van vennootschap onder firma K. Brugman, gevestigd te
Winkel, wordt op 29 januari 1932 bij notaris Van Leersum getekend. Vader Klaas en
moeder Trien gaan wonen op A 159, nu Dorpsstraat 35. Opa en opoe Bart gaan naar de
Scheidersweg, toen nog het Zanderweggetje waar opa een nieuw huis heeft laten
bouwen.
De zaadhandel was in die jaren een sterk seizoengebonden bedrijf. Het moest allemaal
in het voorjaar gebeuren. Ook in de rest van het jaar moest er natuurlijk geld verdiend
worden. Dat gebeurde vooral met de teelt van zaden, met name stamslabonen en
tuinbonen voor eigen rekening en fijne gewassen voor Sluis Groot. In die jaren
werden de eerste stappen gezet op het gebied van de mechanisatie. Om bonen, erwten
en andere gewassen te dorsen kocht de firma K. Brugman een hekel die werd
aangedreven door een Listermotor met een open koelsysteem. De koeltemperatuur was
100 graden Celsius. Het water verdampte snel en moest dus geregeld worden
aangevuld. Met deze apparatuur gingen vader en zijn broer oom Piet de boer op om te
dorsen. In de jaren vijftig hebben mijn vader en ik er nog mee gewerkt. Het ging niet
altijd even gemakkelijk, want de drijfriem die de hekel moest aandrijven liep er nogal
eens af. Maar het ging sneller dan 'kneppele' (dorsen met een dorsvlegel).
In 1932 kocht mijn opa een auto, een Chevrolet. Hij was de tiende die in Winkel
telefoon kreeg (Tel. nr. 10). Het was dus wel een man die met zijn tijd meeging. De
Chevrolet werd gebruikt om iedere zaterdag naar Hoorn te gaan om de zaadbeurs te
bezoeken. Daar werden de zaden op monster gekocht en verkocht. Ook ging hij
wekelijks naar de markt in Schagen waar een marktkraam werd bemand. Pieter Bart en
later mijn vader hadden zitting in Cafe de Beurs (nu 1741).
Pieter Bart was volgens overlevering niet alleen een man die goede zaken deed en de
touwtjes stevig in handen hield, maar ook een maatschappelijk zeer betrokken mens.
Bij zijn overlijden in 1938 voerden zowel de burgemeester, de notaris, als het hoofd
der school het woord. Hij werd vooral geroemd vanwege zijn inzet voor de Vereniging
Volksonderwijs, waarvan hij 25 jaar penningmeester was en de schoolreisjes die hij
gedurende al die jaren organiseerde. In het stukje dat in de Schager Courant werd
geplaatst, wordt hij een groot kindervriend genoemd. Ook was hij secretaris van de
woningbouwvereniging en van de begrafenisvereniging. Zijn vrouw (mijn opoe),
Geertje Brugman was een lieve, heel gevoelige vrouw, die moeite had de verdrietige
dingen in het leven te verwerken. Behalve haar twee jonge broers en zuster die haar in
de jaren negentig van de 19e eeuw in korte tijd waren ontvallen, miste zij vooral ook
haar dochter Greta die op 17-jarige leeftijd aan tbc was overleden. En toen helaas
overleed op 62-jarige leeftijd mijn opa Pieter Bart, veel te jong, als gevolg van
Historisch Niedorp, informatieblad 2014 nr. 1